Cuộc sống Du học sinh Archives

Xin việc ở lại Séc sau khi tốt nghiệp (Non-dual Mode Employee Card) | Du học Séc 2021

Xin việc ở lại sau khi tốt nghiệp có lẽ là nỗi lo lớn nhất của các bạn du học sinh Séc, và nỗi lo ấy nhân lên gấp 10 vì covid-19. Một năm vừa qua mình làm HR ở công ty phần mềm Đức SAP nên mình học được kha khá về quá trình tuyển dụng, nộp hồ sơ, và phỏng vấn ở các công ty lớn. Những kỹ năng này cực kỳ cần thiết, mà ở trường không ai dạy, toàn phải lên mạng học lỏm. Bản thân mình 1 tháng vừa rồi cũng bắt đầu tìm việc ở Praha. Qua trải nghiệm cũng đúc kết được nhiều điều.

Mình sẽ chia sẻ với các bạn các thông tin về Non-Dual Employee Card, và lời khuyên cá nhân của mình, khi nào nên bắt đầu xin việc, xin kiểu gì, xin ở đâu, và lương khởi điểm khoảng bao nhiêu. Blog này được viết năm 2021 nên một số thông tin và quan điểm có thể thay đổi trong tương lai nha.

Du học sinh Séc có thể xin Non-dual Mode Employee Card thời hạn tối đa 2 năm

Đối với du học sinh, nếu bạn tốt nghiệp cấp 3 hoặc đại học Séc, nghĩa là có chứng chỉ học tập của Séc, thì bạn được tự do tiếp cận thị trường lao động, kiểu như có “giấy phép lao động.” Nên sau khi tốt nghiệp, bạn sẽ xin Non-dual Mode Employee Card (thẻ lao động không có tính chất kép). Nôm na hiểu là visa dài hạn dựa trên hợp đồng lao động. Nó gọi là “non-dual” vì nó chứng minh quyền cư trú của bạn, chứ không chứng minh quyền lao động. Có thể xin được tối đa 2 năm. Bạn có thể đọc thêm về loại thẻ này trên trang web Bộ Nội Vụ Cộng hòa Séc.

Ngược với Non-dual là Dual Mode Employee Card. Loại này dành cho những người nước ngoài, không phải du học sinh, không có bằng cấp Séc. Thẻ Dual sẽ vừa là work permit, vừa là residence permit của bạn. Xin việc kiểu này hơi “khoai” cho các công ty vì thường họ phải tuyển người có giấy phép lao động, chứ họ không muốn tài trợ visa (visa sponsorship) vì nhỡ tuyển bạn xong bạn không xin được visa thì họ mất nhân viên, mất cả thời gian với tiền bạc oan à.

Nói chung là nếu bạn là du học sinh thì bạn có lợi thế xin việc hơn.

Các giấy tờ cần để xin Non-dual Employee Card

Đơn xin
Hộ chiếu
Chứng minh nhà ở
Ảnh thẻ
Phí 2500 Kč dưới dạng tem poplatek (mua ở bưu điện)
Hợp đồng làm việc: HPP hay DPC tối thiểu 15h/tuần đều có thể xin được Non-dual employee card. Lương tháng cao hơn mức lương tối thiểu. Dĩ nhiên thời hạn hợp đồng càng lâu càng tốt, đỡ phải gia hạn thẻ nhiều lần.
Bằng tốt nghiệp trường Séc
(nếu cần) Chứng minh tư pháp (xin ở bưu điện)
(nếu cần) Giấy khám sức khỏe

Nguồn: trang web Bộ Nội Vụ Cộng hòa Séc.

Khi nào nên bắt đầu xin việc?

Mình sẽ tốt nghiệp cuối tháng 6. Có thể đi làm full-time từ tháng 5-6. Visa học sinh của mình sẽ hết hạn cuối tháng 8.

Mình bắt đầu sửa CV, sửa website, viết sẵn cover letter, đi khảo sát thị trường việc làm từ cuối tháng 2. Sang đến tháng 3 thì apply nghiêm túc hơn. Một số công ty sẽ muốn bạn đi làm ngay lập tức, nhưng nếu thấy bạn giỏi và hợp với team, họ có thể đợi 1-2 tháng.

Lí do mình bắt đầu từ tháng 3 là vì bạn sẽ rút được nhiều kinh nghiệm từ những lần bị từ chối. Tháng đầu tiên xin việc chỉ là thử nghiệm thôi. Không nên kì vọng nhận được offer gì kinh khủng. Nên bắt đầu sớm, rồi cải thiện dần dần, đến tầm tháng 4-5 xin việc sẽ tự tin, từng trải, chín chắn hơn rất nhiều rồi.

Nên chọn những công ty nào?

Mình thích các công ty quốc tế vì chủ yếu dùng tiếng Anh. Môi trường làm việc đa chủng tộc, đa quốc gia cũng thoải mái hơn. Nên tham khảo các công ty có điểm 4.0 trở lên trên Glassdoor. Đây là những công ty quan tâm tới nhân viên, quan tâm tới xã hội, môi trường. Nhân viên không bị làm việc quá tải mà có thể cân bằng sự nghiệp – cuộc sống.

Mức lương khởi điểm cho sinh viên mới ra trường tại Séc?

Mức lương khởi điểm cho sinh viên mới ra trường phụ thuộc nhiều yếu tố, như ngành nghề, công ty, vị trí.

Nhưng thường có bằng đại học trở lên, tiếng Anh tốt, có 1-2 năm kinh nghiệm làm việc, làm ở công ty quốc tế tầm trung-lớn, lương tháng thường khoảng 30,000-50,000kc.

Các bạn có thể xem lương cụ thể từng ngành nghề vị trí ở Séc ở website Hays.cz (2019)

Tip 1: Thực tập từ lúc đi học để xây dựng mạng lưới mối quan hệ và trau dồi kinh nghiệm (nhìn CV cho nó chất)

Rất nhiều sinh viên sang Séc xin đi làm quán, làm bồi, bốc vác lấy lương tay để trang trải cuộc sống hàng ngày. Những công việc này cũng nhiều, cũng dễ xin, và kiếm cũng khá. Nhưng mà để từ đấy xin vào làm việc công ty quốc tế sau khi tốt nghiệp sẽ rất khó.

Xin thực tập mất công thật. Phải nghiên cứu công ty, chuẩn bị hồ sơ, phỏng vấn, có khi còn thi test mấy vòng khá mệt mỏi và mất thời gian. Nhưng nếu đậu thì làm thực tập ở Séc sẽ có có trả lương nhé, bét nhất cũng phải 9,600kc/tháng (trên 10,000kc thì công ty phải đóng bảo hiểm cho bạn nên lắm nơi giới hạn dưới 10k). Còn thường thì 10,000-20,000kc/tháng. Luôn trả đúng hẹn.

Qua thực tập, bạn cũng nâng cao tay nghề chuyên ngành, học thêm được nhiều công cụ, kỹ năng văn phòng. Và nếu bạn làm tốt thì còn xây dựng được mối quan hệ với các đồng nghiệp, những người có thể giới thiệu bạn việc làm ngon sau này.

Tip 2: Có người quen giới thiệu bao giờ cũng dễ ăn hơn

Một tháng vừa rồi, mình gửi 16 cái job applications trên các trang tìm việc như linkedin, jobs.cz, glassdoor, trượt 10. Đấy là người ta còn gửi email thông báo. Còn mấy cái còn lại chắc cũng trật lất nhưng đã bị recruiter lãng quên cho lạc trôi =))) Sau vài cái email chia buồn là mình đã thấy chiến thuật này không ổn rồi.

Mà CV của mình cũng ok nhé. Học giỏi, điểm cao. Tiếng Anh tốt. Có kinh nghiệm đi làm 3 năm, đặc biệt mạnh content marketing và graphic design. Dĩ nhiên là không phải Wow Wow nhưng cũng không phải tệ. Ai muốn xem cụ thể thì lên trang chủ Châu Praha nhé =)))

1 tuần trước, mình apply nội bộ một vị trí marketing trong SAP, có manager viết reference. Đồng thời, nhờ bạn mình reference xin việc bên công ty nó, cũng marketing. Bùm, ngày trước ngày sau có interview invitation luôn. Mình kiểu, cái quái gì. Nhưng mà đấy là sức mạnh của mối quan hệ. Chỉ cần một câu giới thiệu thôi, là bạn đã skip được mấy mét xếp hàng rồi.

Tip 3: Xem job postings trên mạng nhiều thế thôi chứ 30-40% là đã tìm được người rồi

Như ở trên mình có nhắc đến những người ngoại quốc mà không học ở Séc thì sẽ phải xin dual employee card ý. Những vị trí bạn thấy trên job portals có khi có người rồi, nhưng vẫn ngồi trơ trơ trên mạng để “hợp thức hóa” cái job posting thôi. Chứ chẳng đến lượt bạn đâu.

Bạn có câu hỏi gì về Xin việc ở lại Séc sau khi tốt nghiệp hãy bình luận ở dưới nha!

Đến đây thì mình cũng hơi buồn ngủ rồi mà mấy hôm nữa cũng bận chắc là không quay lại đây sửa cái blog này được =))) nhưng mình vẫn muốn đăng cho nó nóng. Các bạn đọc thấy đoạn nào tối nghĩa thì cứ comment để mình giải thích rõ hơn nhé. Có câu hỏi gì cũng cứ bình luận ở dưới nha. Mình hơi chán là dạo này vì Covid nên cũng không nhiều du học sinh sang Séc nữa và blog của mình bị kém view ý. Nên là các bạn like với bình luận nhiều nhiều cho mình vui nha. Yêu cả nhà.

Tìm thuê ký túc xá ở đâu? | Du học Séc

Posted on September 15, 2020 by Châu Praha

Người Việt có câu “an cư lạc nghiệp.” Nghĩa là phải có chỗ ăn ở ổn định, mới có thể tập trung làm ăn, xây dựng sự nghiệp. Vậy một trong những việc đầu tiên bạn phải làm khi chuẩn bị du học Séc là tìm thuê nhà. Lựa chọn rẻ, an toàn và dễ tìm nhất cho sinh viên mới sang chính là ký túc xá!

Đầu tiên, xác định bạn ƯU TIÊN những tiêu chí gì. Đối với sinh viên mới sang thì ưu tiên là giá rẻ và tiện đi đến trường. Du học một thời gian rồi, đi làm có thêm tiền thì có khi lại ưu tiên không gian riêng tư và sự thoải mái.

Ktx Strahov ở Praha một trong những khu ktx lớn nhất Cộng hòa Séc

Có 3 cách chính để tìm thuê ký túc xá sinh viên (ktx) ở Séc:

Liên hệ trường mình để đăng ký ktx của trường (dễ và rẻ)
Liên hệ trường khác để đăng ký ktx của trường người ta (khó hơn, nhưng vẫn rẻ)
Liên hệ chủ nhà của các ktx tư nhân (không thuộc trường) (dễ nhưng đắt)

Thường thì sinh viên trường nào thì thuê ký túc xá trường nấy sẽ dễ đặt chỗ hơn, tiện lợi đi lại hơn, có nhiều cơ hội giao lưu với bạn cùng trường hơn. Nhưng nếu bạn không thích môi trường ktx đó, bạn có thể tham khảo ktx của các trường khác, hoặc ktx tư nhân.

Tiền thuê kí túc xá ở Praha

Tiền thuê KTX SV rơi vào khoảng 2,500-4,500kc/tháng (2tr5-4tr5 VND) cho một giường trong một phòng đôi. Các trường ĐH luôn đăng công khai thông tin về giá thuê phòng ở trên trang web trường nha. Các bạn cố gắng tìm sẽ ra. Ví dụ như đây là giá thuê phòng của trường CVUT năm học 2020/2021 nè: https://www.suz.cvut.cz/files/financni_naklady_20-21.pdf

Giá thuê phòng ktx của trường CVUT năm học 2020/2021 trong khoảng 2,500-4,500kc/tháng.

Mọi thông tin về giá thuê phòng ktx đều được đăng tải trên trang web trường.

Một phòng ktx của ĐH Công nghệ Thông tin CVUT ở Praha. Khoảng 3,500kc/tháng bao gồm điện, nước, wifi.

Các bạn tra mạng thì có thể sẽ ra những bức hình phòng ốc ktx đẹp lung linh. Xạo hết! Tin người vừa haha. Cái hình ở trên trông hơi kinh tí nhưng phản ánh chân thật chất lượng sống ở ktx tại Séc nha.

Nếu bạn thuê ktx tư nhân thì giá sẽ đắt hơn từ 5,000-15,000kc/tháng. Nhưng cơ sở vật chất thường hiện đại hơn, cũng sạch sẽ và thân thiện với người nước ngoài hơn. Ảnh ở dưới các bạn có thể tham khảo, dĩ nhiên hơi bị ảo lòi haha.

Các link tìm ký túc xá sinh viên ở Praha

Mình sống ở Praha, nên mình xin phép chia sẻ một số link tìm KTX SV ở Praha.

ĐH Công nghệ Thông tin CVUT: https://www.suz.cvut.cz/koleje
ĐH Nông nghiệp CZU https://www.kam.czu.cz/cs/r-8586-ubytovani
ĐH Kinh tế VSE https://suz.vse.cz/zajemci-o-ubytovani/zadosti-o-ubytovani/informace-o-kolejich/
ĐH Sác-lơ UK https://kam.cuni.cz/KAM-321.html
Ký túc tư Student Republic https://www.studentrepublic.cz/dormitories

Nếu các bạn ở thành phố khác mà muốn tìm KTX SV ở khu mình, chỉ cần tra google “koleje + tên trường của bạn” (ví dụ “koleje utb” có nghĩa là KTX SV của ĐH Tomas Bata ở Zlin) hoặc “koleje + tên thành phố của bạn” (ví dụ “koleje brno”)

So sánh ký túc xá sinh viên Hlavkova và Strahov

KTX Hlavkova: Bốn năm ĐH mình sống ở ktx Hlavkova của CVUT. Các bạn có thể xem ảnh ở đây: https://www.suz.cvut.cz/koleje/hlavkova-kolej Location trung tâm, view đẹp, tiện đường tàu xe đi lại, giá 3,500kc/tháng ok, sạch sẽ, tương đối an toàn. Nhà tắm, toilet và tủ lạnh nhỏ được share giữa 2 phòng (mỗi phòng 2 người ở). Nhà bếp chung cả tầng.
KTX Strahov: Mình từng ngủ 1 đêm ở phòng bạn mình ở ktx Strahov. MỘT ĐÊM và mình mãi mãi không quay trở lại ngủ đêm thứ 2. Các bạn có thể xem ảnh ở đây https://www.suz.cvut.cz/koleje/koleje-strahov. Bạn mình chỉ trả 2,500kc/tháng thôi nhưng phòng bé tí, giặt quần áo xong phải treo lên trần, trong khi phòng mình ở Hlavkova ít ra còn có chỗ dưới đất để đặt cái phơi. Nhà bếp chung cả tầng thì cũng giống bên Hlavkova. Nhưng nhà tắm với toilet cũng CHUNG CẢ TẦNG và CHUNG NAM NỮ thì các bạn cứ chuẩn bị tinh thần nhé 🙂
Nói chung là tiền nào của nấy thôi, mình nghĩ thế.

Ktx Hlavkova đắt hơn Strahov nhưng phòng rộng và có nhiều riêng tư hơn

Bạn thấy ktx ở Séc so với Việt Nam như thế nào? Bình luận ở dưới cho mình nhé! Nếu bạn thấy blog hay đừng ngại thả like và đọc các blog khác liên quan tới du học Séc nhé!

Đau đầu quá

Posted on April 22, 2020 by Châu Praha

Mình đang học online trên Coursera mà đau đầu quá, học không nổi. Mấy hôm nay tinh thần mình xuống khủng khiếp, làm việc không được hiệu quả. Mình cảm thấy rất căng thẳng.

Đầu tiên là vì dịch Covid-19 nên trường mình đã nghỉ cả kỳ. Không set up học online cho đến tháng vừa qua. Mà chỉ có 2 trong số 6 môn được học online. Các môn khác phải tự học tài liệu và làm bài tập. Tháng sau thi kiểu gì? Thi kiểu gì tôi hỏi các thầy???

Thứ 2 là công ty mình, vốn đã struggle financially, 3 tháng vừa qua mất hết khách và bây giờ đang giãy đành đạch chờ chết 🙂 Lương lậu thảm hại. Nhân viên chạy bốn phương tám hướng làm đủ ngành nghề khác kiếm thêm thu nhập. Còn công ty thì thay đổi business strategy liên tục. Nghĩ nó chán.

Thứ 3 là, mình thất vọng về bản thân quá. Vừa mới sửa lại cái web này để PR bản thân mà thấy nó thực sự quá đà. Mấy 3 ngày trời ngồi kì cọ, tô vẽ. Xong được content thì cũng ốm luôn. Vừa chỉnh sửa, vừa “tham khảo” các trang portfolio của các bạn khác, muốn khóc…Thực sự cảm thấy bản thân rất kém cỏi. Không bằng một góc con nhà người ta mà cũng dám gọi là “content marketer”. Thực sự rất mất mặt.

Cuối cùng là Séc đang dần dần nới lỏng cách li để khôi phục kinh tế rồi các mẹ ạ. Nghĩa là mọi thứ sắp “trở lại bình thường” rồi… Nghĩa là thi cuối kỳ, đi làm thêm, dạy thêm, thực tập … như bình thường… Ôi thế thì biết bao nhiêu việc phải lo…

Cho mình hỏi là các bạn có hay bị khủng hoảng thế này không? Hay là ai cũng giỏi giang xuất chúng ngời ngời như blog của mọi người thế…

Thuận lợi và Khó khăn khi Du học Séc

Posted on November 1, 2019 by Châu Praha

Trước tiên, mình xin *CẢ NHÀ CHÚ Ý* là mình không làm cho trung tâm du học nào hết, không làm dịch vụ xin visa và càng không tham gia vào đường dây buôn bán người sang Châu Âu nhé (có thì đã giàu và không có thời gian viết blog vì bận đếm tiền hớ hớ).

Việc xin visa du học Séc nói chung trước nay đều rất là phức tạp. Bài này sẽ chỉ là về việc du học Séc từ năm 2015 của mình có gì vui, có gì chưa vui lắm, và nhìn chung là có đáng đồng tiền bát gạo không.

Lý do mình du học Séc

Năm 17 tuổi, mình ước mơ 2 điều:

Học ĐH ngành báo chí/truyền thông ở một nước Phương Tây
Du học với chi phí vừa phải

Mình được người thân gợi ý du học Séc. Sau nhiều nghiên cứu đã chọn được trường phù hợp và du học sau khi tốt nghiệp cấp 3.

Càng ở Séc lâu, mình càng thấy đây là một lựa chọn đúng đắn. Mình sẽ nói thêm về những điểm tốt của Praha ở đoạn sau.

Quá trình xin visa du học Séc

Tính đến năm 2019, người Việt nhìn chung rất khó xin visa vào Cộng hòa Séc vì quá tải đơn, cộng thêm vấn nạn tham nhũng và buôn người.

Mình được trường ĐH nhận từ tháng 2, mà tháng 9 mới xin được visa. Mất 5 tháng trời chờ ĐSQ sắp xếp cho lịch phỏng vấn xin visa, xong lại gần 2 tháng chờ xét duyệt. Kết cục bị muộn học 1 tháng liền. May mà trường vẫn cho vào học.

Những bài học mình rút ra từ trải nghiệm xin visa này các bạn có thể đọc ở blog:

Thuận lợi khi du học Séc

Cuộc sống ở Séc rất yên bình. Con người ôn hòa, bình đẳng, ít phân biệt. Mức lương / chi phí sống cũng ok. Dễ kiếm việc, ít cạnh tranh. Luật nhập cư không cởi mở nhưng cũng không quá khó khăn.

Chợ người Việt với đủ thứ quà Việt tươi ngon, đúng điệu quê nhà

Có 4 điểm cộng chính về Cộng hòa Séc đó là:

Cộng hòa Séc nằm ở trái tim Châu âu, thuộc khối Schengen. Bao quanh bởi Ba Lan, Slovakia, Đức, Áo. Tiện lợi cho việc du lịch, trải nghiệm các nền văn hóa mà không cần xin visa.
Chi phí vừa phải. Miễn học phí nếu học bằng tiếng Séc. Một tháng chi phí ăn ở vào khoảng 6-7,000kc (2019). Cụ thể chi tiêu đọc thêm Du học Séc hết bao nhiêu tiền?
Khả năng xin việc ở lại cao, đặc biệt là các ngành IT, tài chính, kế toán, marketing. Các bạn có chuyên môn tốt và ngoại ngữ dễ xin việc ở các tập đoàn quốc tế, mà không cần biết tiếng Séc. Tỉ lệ thất nghiệp của Séc đang thấp nhất EU.
Cộng đồng người Việt đông vui. Tính đến 2019, có gần 100,000 người Việt cư trú tại Séc, tập trung chính ở Trung tâm thương mại SAPA ở Praha 4. Người Việt được chính phủ Séc công nhận là một dân tộc thiểu số. Ở các văn phòng công, có các tờ rơi, bảng hướng dẫn bằng tiếng Việt.

Khó khăn khi du học Séc

Rất khó xin visa. Đầu năm 2019, chính phủ Séc tạm ngừng cấp visa cho người Việt sang lao động do vấn đề an ninh. Hiện tại đã mở lại. Tuy nhiên việc xin visa rất bất cập, trong đó khó nhất là đặt lịch phỏng vấn với đại sứ quán.
Thủ tục hành chính rườm rà.
Tiếng Séc là một trong những ngôn ngữ khó học nhất trên thế giới. Nhưng muốn định cư lâu dài thì phải học tiếng Séc. Tại các văn phòng công như Sở ngoại kiều (foreign police), bệnh viện, bưu điện, ngân hàng họ ít nói tiếng Anh.
Phân biệt chủng tộc ít nhưng vẫn tồn tại. Đặc biệt là người già, nhà quê, họ kỳ thị người ngoại quốc chứ không cứ gì chỉ Việt Nam mình. Cả Nga, Mỹ, đen, trắng, ghét hết. Họ tin là người nhập cư đến để cạnh tranh việc làm với người bản địa và ăn bám trợ cấp chính phủ.

Du học Séc có đáng tiền không?

Đáng tiền. Mặc dù hai năm đầu sang thì không vui lắm. Tình yêu với Séc lên bổng xuống trầm. Lần đầu sang năm 2014 với tư cách một du khách thì dĩ nhiên chích mê. Đến lúc sang du học 1 năm sau, đi đâu cũng bị chửi vì không biết tiếng 🙂 Nghỉ đông vừa nhớ nhà vừa chán đời, ngày nào cũng khóc. Hận cả thế giới =))

Cơ mà nhờ có khoảng thời gian đó mà cũng trưởng thành, mạnh mẽ hơn nhiều. Có động lực học tiếng Séc. Tìm bạn bè mới. Đi làm thêm. Nuôi dưỡng những sở thích cá nhân (chụp ảnh và viết blog chẳng hạn). Thân với má hơn vì có vui buồn gì cũng tâm sự nạ. Bây giờ đọc lại blog hồi mới du học thấy căng thẳng quá =)))) nói cái gì cũng bốc lửa hận thù vậy đó.

Nếu bạn có ý định du học, hãy dành vài phút ngẫm 5 lời khuyên du học sinh Séc cần biết và cho mình biết cảm nhận nhé!

5 Lời khuyên du học sinh Séc nào cũng cần

Posted on October 30, 2019 by Châu Praha

Bốn năm du học Séc, gặp nhiều niềm vui nhưng cũng không ít khó khăn, đôi khi mình ước, trước khi sang đây, gặp được một “bậc tiền bối” truyền đạt lại kinh nghiệm du học cho mình, thì mình đỡ bỡ ngỡ, đỡ bối rối khi mới sang biết bao!

Bây giờ mình tốt nghiệp đại học rồi, cầm tấm bằng cử nhân trong tay, vẫn lơ ngơ như bò đeo nơ, nhưng có phần vững tâm hơn ngày xưa nhờ trải nghiệm. Những trải nghiệm này mình đúc kết lại thành 5 lời khuyên dành cho các bạn trẻ sắp cập bến Cộng Hòa Séc!

Nếu bạn đang mơ ước du học Séc hoặc vừa mới chân ướt chân ráo cập bến Czech Republic, sau đây là 5 lời khuyên mình dành cho bạn:

Xây dựng tính tự lập
Kiên trì học tiếng
Làm thêm vì trải nghiệm
Bớt sống ảo
Giữ gìn sức khỏe

1. Xây dựng tính tự lập

Phần lớn các bạn du học Séc đều sang từ lúc thanh thiếu niên. Qua những lời giới thiệu, thuyết phục của bố mẹ và người thân mà có động lực du học. Quyết định du học Séc tám chín phần là tác động ngoại cảnh. Yếu tố tự lập rất thấp.

Vì không tự đưa ra quyết định du học, nên khi gặp phải những khó khăn tại Séc, các bạn này dễ quay ra đổ lỗi cho gia đình đã “lôi” mình vào tình trạng này. Mình rất không ủng hộ hành vi này. Trách móc bao giờ cũng dễ. Chịu trách nhiệm mới khó.

Hãy học cách chịu trách nhiệm cho những quyết định và hành động của mình. Đừng ỷ lại vào người khác, vì đây là cuộc sống của bạn.

Bạn đã chọn du học thì đừng bao giờ kêu ca “bố mẹ ép” hay “cô chú bảo thì theo”. Du học là một đặc quyền, một cơ hội đáng quý không phải ai cũng có được. Hãy trân trọng nó. Làm chủ nó.

Xây dựng tính tự lập, hay nói khác là “học làm người lớn”, không hề dễ. Mình vẫn đang cố gắng hàng ngày đây. Cứ bắt đầu từ những việc nhỏ, như là:

Tự quyết định du học, chọn trường, chọn ngành học
Tự giác học hành
Nhớ hạn nộp bài, kiểm tra, gia hạn thẻ cư trú
Làm việc nhà, đi chợ, nấu cơm, quét nhà, dọn phòng, giặt đồ
Chăm sóc bản thân, tắm gội, trang điểm, mua sắm
Đi làm thêm để gánh nặng tài chính cho gia đình
Kiểm soát chi tiêu, chỉ mua khi cần

2. Kiên trì học tiếng

Càng lớn mình càng sợ bắt đầu một thứ mới. Sợ sai, sợ thất bại, sợ xấu hổ, sợ kém cỏi, v…v. Một trong những nỗi sợ lớn nhất của mình là nói tiếng Séc. Không phải là mình ghét nó hay mình không học được. Mà mình sợ nói ra sẽ sai và người ta sẽ nghệt mặt ra không hiểu gì. Mình chưa làm, đã đinh ninh sẽ hỏng bét. Đó, đó là một tư tưởng độc hại.

Kết quả là cho tới năm ngoái, sau 3 năm sinh sống tại đây mình vẫn chưa giao tiếp được bằng tiếng Séc. Vốn từ vẫn chỉ dừng lại ở gọi đồ ăn và mua hoa quả. Cái này các bạn nào đã quen học tiếng Anh ở Việt Nam, sang đây phải học tiếng Séc, sẽ hiểu. Úi giời ơi, cực sợ!

Mình quen nhiều người, không chỉ người Việt mà ngoại quốc nói chung, sau một thời gian vật lộn với tiếng Séc vẫn không nói được, liền đổ lỗi cho tuổi tác, rằng họ đã quá già để bắt đầu học một ngoại ngữ mới. Bản thân mình cũng nhiều lần bám víu lấy ngụy biện này để giấu dốt!

Mình nhớ lại lúc mình mới học tiếng Anh, hay tiếng Trung, cảm giác phải nói ra, phải tương tác bằng ngôn ngữ ấy — thật kinh hoàng! Họng nghẹn lại. Tim đập bình bịch. Đầu óc rối hết cả lên.

Nhưng rồi. Nói ra được. Nói một câu đơn giản với chủ ngữ – vị ngữ. Một câu có nghĩa. Và nhận ra người nghe hiểu được ý mình. Lòng bỗng bừng sáng lên một niềm hạnh phúc vô ngần. Giống như giải được một bài toán khó. Hay tìm được lối ra sau một hồi loạn lạc trong mê cung. Mình nhận ra, bằng một cách thần kỳ nào đó, chúng ta đã kết nối được với nhau qua một ngôn ngữ chung! Đây quả là một thành công vượt bậc!

Niềm vui khi học ngoại ngữ và nói được một câu có nghĩa!

Vậy là trải qua giai đoạn khổ sở vật lộn với một ngôn ngữ mới, với quy tắc ngữ pháp và phát âm phức tạp, việc giao tiếp bằng ngôn ngữ nào cũng sẽ bỗng nhiên, một ngày đẹp giời, trở nên nhẹ nhàng, thoải mái và thậm chí rất vui!

Bây giờ cũng vậy, đối với tiếng Séc, mỗi khi mình sợ nói sai ngữ pháp hay phát âm không chuẩn, mình lại tự nhủ là để đạt được trình độ tiếng Anh và Trung tốt như ngày hôm nay, mình đã phải cố gắng nhường nào giai đoạn đầu. Tự nhủ là, không bao giờ muộn để bắt đầu học tiếng cả!

Một số kênh học tiếng Séc:

(VNM) LingoHut: Học tiếng Séc theo chủ đề và bài tập (cơ bản)
(VNM) Facebook Học tiếng Séc: chia sẻ từ vựng, cách học, mẹo học tiếng Séc dành cho người Việt
(ENG) Duolingo: Học từ theo chủ đề và bài tập trí nhớ (cơ bản đến trung cấp)
(ENG) Memrise: Học từ mới qua flashcards
(CZE) Úmime Česky: Học từ mới qua các trò chơi

3. Làm thêm vì trải nghiệm

Khi còn là sinh viên, hãy đi làm thêm. Nhưng đừng làm vì tiền. Hãy làm vì trải nghiệm.

Mình biết mỗi bạn đều có một hoàn cảnh gia đình và mục tiêu du học khác nhau. Nhưng mình hi vọng các bạn đã có tâm đọc blog của mình đến đây thì cũng giống mình, muốn du học để mở mang tri thức, học hỏi những tinh hoa, tân tiến của nước người. Chứ không phải để bỏ học giữa chừng để đi lao động. Còn nếu bạn đã xác định sẽ bỏ học để kiếm tiền thì thật sự đọc cái blog này bị thừa ý =))

Một số gợi ý công việc bạn có thể thử:

Nhà hàng: Bồi bàn, quét dọn, phụ bếp, tính tiền
Khách sạn: Lễ tân (yêu cầu tiếng), dọn phòng, phụ bếp
Gia sư ngoại ngữ (tại gia, online)
Trông trẻ
Thực tập ở các công ty Việt
Thực tập ở các công ty Tây (yêu cầu bằng cấp, ngoại ngữ)
Influencer, Youtuber, Instagramer
Phiên dịch (yêu cầu ngoại ngữ)

Sau một thời gian gắn bó với một vị trí/công việc nào đó, bạn có thể sẽ cảm thấy nhàm chán hoặc bế tắc. Có thể công việc hiện tại không có cơ hội thăng tiến, lương thấp, hoặc đơn giản bạn cảm thấy bạn không thực sự yêu hay hợp nó. Bạn muốn bỏ việc và bắt đầu lại.

Những lo lắng này là hết sức bình thường.

Nếu bạn là sinh viên thì càng không có gì phải sợ. Bạn sẽ còn phải tự vấn những câu hỏi này đến hết sự nghiệp của mình, và chúng sẽ càng ngày càng phức tạp và nặng nề. Nhưng hiện tại, bạn vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường và còn có cơ hội trải nghiệm.

Trước tuổi 25, hãy cố gắng dành thời gian khám phá bản thân. Tham gia các tổ chức bạn quan tâm, các dự án ý nghĩa, các hoạt động bạn hứng thú, đam mê, làm quen với những người thú vị, học từ những người đi trước, đi làm thêm, làm những việc vất vả, lương thấp, bỏ việc, làm việc khác, bị đuổi việc, làm freelancer, đi thực tập không lương.

Trước 25 tuổi, khi bạn còn chưa quá bị áp lực về tài chính, hãy tận dụng thời khắc vàng này để sống trọn vẹn và trải nghiệm tất cả những gì có thể.

95% công việc đầu tiên của bạn sẽ như dở hơi. Sếp của bạn không quản lí được nhân viên. Đồng nghiệp của bạn không thực sự tâm huyết với công việc của họ. Và bạn cảm thấy bạn không được trả thù lao xứng đáng với công sức bỏ ra. Đó là chuyện hết sức bình thường. Không có gì phải xấu hổ. Phần lớn chúng ta sẽ chẳng có sự nghiệp gì đáng kể cho đến năm 40 tuổi (nếu may mắn; nhiều người cả đời làm 3-4 nghề chứ không có sự nghiệp). Cho nên, khi còn trẻ, đừng ngại thay đổi ngành nghề và trải nghiệm.

Một số kênh tìm việc:

Trường: Có thể tìm kiếm cơ hội làm việc tại ngay trường bạn đang học, hoặc nhờ trường giới thiệu thực tập hoặc làm thêm tại các công ty đối tác của trường.
VN – VietJobs
VN – Hội Doanh Nghiệp Trẻ Việt Nam tại Séc (AYVE)
EN – Jobs.cz
EN – Expats.cz
EN – Grafton
LinkedIn Chân thành khuyên các chế lập tài khoản LinkedIn càng sớm càng tốt và bắt đầu đăng các thành quả cá nhân và đánh bóng tên tuổi nhé. Kết nối với các bạn cùng ngành để học hỏi và giao lưu. Ngày càng nhiều nhà tuyển dụng sử dụng LinkedIn để tìm nhân tài. Bạn cũng có thể chủ động liên hệ họ để tìm việc. Hoặc vào phần “Jobs” để tìm các vị trí cần người trên thị trường.

4. Bớt sống ảo

Khi bạn du học, Facebook và các mạng xã hội khác sẽ trở thành cổng thông tin kết nối bạn với những người bạn cũ và người thân quê nhà. Bạn sử dụng mạng xã hội 24/7 và mạng trở thành xã hội của bạn. Thế cũng là dễ hiểu vì chúng ta đang ở Thời Đại Công Nghệ mà.

Vấn đề xảy ra khi bạn theo dõi và so sánh bản thân với những người bạn cũ từ hồi ở Việt Nam. Đừng nha.

Khi lớp mình ra khỏi trường cấp 3 và rẽ các ngả đường khác nhau, mình đã mất 1 năm trời thanh xuân để tủi thân vì bạn bè cũ đều du học Anh, Mỹ, không ai ngó ngàng tới Đông Âu. Các kỳ nghỉ, các bạn tụ tập đi chơi với nhau và nghỉ hè thì về Việt Nam họp lớp. Các buổi họp lớp luôn cũng thiếu mình vì lịch học của mình khác chúng nó và mình cũng không về nhà thường xuyên được bằng vì lí do tài chính.

Mình luôn ghen tị tại sao mình không du lịch được nhiều bằng chúng nó, chụp ảnh ảo diệu như chúng nó, dậy thì thành công như chúng nó, giành học bổng 1 tỷ tỷ đô la xuất sắc như chúng nó, đi làm công ty hàng đầu thế giới như chúng nó. Mà lại chỉ hằng ngày đi học và lướt Facebook đố kị từ xa?

1 năm trời hoang phí GATO với những người mình không quan tâm cũng không quý mến gì đặc biệt. Chẳng qua là những người quen cũ nay hiện lên newsfeed nên đành phải xem. Quả là mất thời gian!

Mình lấy ví dụ bạn học cũ, nhưng lời khuyên Facebook ít thôi áp dụng cho cả cái danh sách bạn bè của mình. Bố mẹ, họ hàng, anh chị em, đồng nghiệp cũ mới, người yêu cũ mới, ai cũng vậy, cũng sẽ chỉ chia sẻ những giây phút đẹp đẽ, tuyệt vời nhất lên Facebook để chạy đua like. Đừng bị cuốn vào trò chơi vương quyền ngu ngốc của likes và views. Mất thời gian, tổn thọ đó nha các chế!

5. Giữ gìn sức khỏe

Mình muốn các bạn giữ sức khỏe. Đừng vì tiền mà đi làm quá sức. Đừng vì học bổng mà áp lực tinh thần đến trầm cảm. Đừng vì vừa đi làm, vừa đi học mà ngủ ít, bỏ bữa, ăn uống tạm bợ. Cuối cùng thì phải có sức bạn mới xây dựng được cơ nghiệp đúng không nào?

Một số cách giữ sức khỏe đơn giản:

Ngủ sớm, tầm 11:00. Ngủ đủ 7-8 tiếng/ngày.
Uống nhiều nước. 2-3 lít một ngày (10 cốc nước đối với nữ, 15 cốc đối với nam)
Không hút thuốc lá
Không uống quá 3 cốc bia 1 tuần
Ăn nhiều rau và hoa quả
Tập thể dục, dù chỉ 10 phút một ngày
Khám tổng quan 1 năm 1 lần
Sử dụng BCS khi QHTD để tránh các bệnh truyền nhiễm

Chúc các bạn du học bổ ích, vui vẻ và gặp nhiều may mắn!

Mặt trái của Du học Séc

Posted on October 29, 2019 by Châu Praha

Điều gì đã khiến nhiều du học sinh Séc hối tiếc quyết định du học? Nếu du học Séc không như mong đợi, tại sao nhiều người vẫn đổ xô đi? Du học Séc có những mặt trái gì mà người Việt ít biết?

Du học Séc chỉ là cái cớ

Đối phó với chính sách nhập cư ngày càng ngặt nghèo của Cộng hòa Séc, rất nhiều gia đình đã gợi ý con em mình lấy cớ “du học” để xin visa. Sang 1 2 kỳ thì bỏ dở đi làm.

Trào lưu bỏ học dẫn đến tỉ lệ tốt nghiệp của du học sinh Việt tại Séc rất thấp. Học sinh rơi rụng như mít vào mùa. Chính phủ Séc ngày càng nghi ngờ động cơ của các du học sinh Việt, bao gồm các bạn du học đúng nghĩa. Việc xin visa lại càng trở nên khó khăn.

Dụ dỗ đồng hương bỏ học

Lựa chọn học hay không là quyền tự do của mỗi người. Nhưng hãy là người đưa ra quyết định ấy cho bản thân. Đừng để người ta nói ngả nói nghiêng mà buồn chán, bỏ dở.

Những người cà khịa quyết định học Đại học của bạn thường là những người cũng chẳng bằng cấp gì. Họ thường coi trọng đồng tiền hơn tri thức. Một số câu xỉa xói hay gặp là “mày đi học như thế ra trường lương có bằng đứa tốt nghiệp tiểu học không?” hoặc mỉa mai “tháng gửi về cho bố mẹ được bao nhiêu?”

Lôi kéo du học sinh chạy theo đồng tiền

Giá trị cốt lõi của mỗi người khác nhau. Có người muốn chu cấp tài chính cho gia đình. Có người muốn xây dựng sự nghiệp theo đúng đam mê. Có người muốn du lịch khám phá thế giới. Không ai đúng, chẳng ai sai. Không có một “hệ quy chiếu” chuẩn nào để đánh giá, “mày không gửi tiền về cho bố mẹ là bất hiếu.” Nếu giá trị cốt lõi của bạn là tri thức. Bạn muốn đi học để nâng cao hiểu biết và nhận thức. Tại sao không? Ai có quyền cấm đoán bạn?

So sánh bằng cấp, lương lậu, nhà xe là những thói quen khó bỏ của người Việt. Thay đổi người khác thì khó. Nhưng bạn có thể bắt đầu với thay đổi bản thân. Đừng đánh giá mình dựa trên những yếu tố tài chính, chức danh. Ngưng so sánh bản thân với những người kiếm được nhiều tiền hơn, xinh đẹp hơn, ăn diện hơn, làm công ty to hơn. Hãy vui cho họ. Chúc mừng họ.

Hãy dẹp những so sánh đố kị ra khỏi đầu và tự hỏi, mình có hài lòng với học tập và cuộc sống hiện tại không? Bản thân mình chưa hài lòng ở đâu? Mình tự cảm thấy bất mãn, hay vì bình phẩm của người khác mà sinh bất mãn?

Đừng để đồng tiền làm lu mờ mục đích du học ban đầu của bạn.

Nghĩ dài hạn về du học Séc

Nếu bạn bỏ học ngày hôm nay và đi làm (chắc là cho người Việt), có thể bạn kiếm được 2 3 lần mấy đứa có bằng ĐH. Nhưng nhiều khả năng là bạn sẽ phải lao động vất vả, ít ngày nghỉ. Môi trường làm việc độc hại, lắm thị phi, cạnh tranh không lành mạnh, công việc buồn tẻ, quanh quẩn. Và chỉ tầm vài năm là bạn ngấy tới tận cổ, và bế tắc. Nhiều người muốn “ăn lớn” thì làm chui, kinh doanh bất hợp pháp, trốn thuế, lúc nào cũng lo bị công an bắt.

Nếu bạn tiếp tục học và tốt nghiệp với bằng Đại học. Bạn biết tiếng. Bạn có thể đi làm cho công ty Séc hoặc quốc tế. Lương khởi điểm có thể không bằng đi làm công việc chân tay. Nhưng có cơ hội thăng tiến. Môi trường làm việc chuyên nghiệp, chú trọng phát triển cá nhân. Đãi ngộ rõ ràng. Được nghỉ cuối tuần, nghỉ phép, nghĩ lễ đủ cả. Đóng thuế, bảo hiểm xã hội đầy đủ. Sống đàng hoàng, cống hiến cho xã hội. Nếu được làm đúng ngành yêu thích thì còn gì bằng.

Du học Séc cần bản lĩnh

Nhắc đến chữ “du học”, cái đầu tiên người ta nghĩ đến là tiền. Du học hết bao nhiêu tiền? Học bổng được bao nhiêu tiền? Làm thêm đỡ được bao nhiêu tiền? Trợ cấp thêm bao nhiêu tiền? Tiền. Tiền. Tiền.

Tài chính là một nỗi lo thường trực. Dĩ nhiên! Vì tiền là thứ ta nhìn thấy được, cầm được, tiêu được. Gánh nặng tài chính là một nỗi khổ rất cụ thể, rõ ràng, chân thật đến trần trụi. Ví dụ sinh viên không có nhiều tiền phải ăn uống tiết kiệm, cấm đi chơi ăn hàng, thuê nhà khiêm tốn chút.

Nhưng bên cạnh đó, có một nỗi lo khác ít ai nhắc đến. Đó là gánh nặng tinh thần — một thứ không hình thù, màu sắc, chẳng sờ, chẳng nắm được, nhưng ảnh hưởng của nó lên hiệu quả công việc và chất lượng sống của con người là rất lớn.

Lớp cấp 3 của mình có 35 học sinh, 30 đứa du học. Đến rất nhiều nơi trên thế giới, chủ yếu là Mỹ, Anh, Nhật và Hàn. Nói không điêu là một nửa đã từng trầm cảm trong thời gian du học, bao gồm có mình.

Ở Séc, mình quen những bạn trầm cảm nặng đến mức rớt môn liên tục, mãi không tốt nghiệp được, phải nghỉ học, dẫn đến đứt giấy tờ, sau phải thuê luật sư bào chữa để quay trở lại học. Trầm cảm có thể là một trạng thái vô hình, nhưng hậu quả thì hữu hình như vậy.

Hãy tưởng tượng các bạn du học một mình, không có gia đình bên cạnh, không biết tiếng Séc, ít bạn bè, lúc nào cũng cắm đầu cắm cổ học để đạt điểm cao và giữ học bổng. Chưa hết, đi làm thêm nhiều khi bị bóc lột lại chẳng có cơ hội thăng tiến. Có vui được không?

Du học Séc chưa chắc đã phù hợp với bạn

Có bạn nghe người ta rủ rê, bỏ học đi làm. Ở mấy năm vẫn không biết tiếng, chẳng bằng cấp học hành gì, có khi còn làm chui, giấy tờ không có, đi ở nhờ, sống chui lủi, trốn tránh.

Có bạn sang trời Tây, sống tự do không cha mẹ, bắt đầu tiệc tùng, hút chích, chơi bời quên ngày quên đêm.

Nhiều bạn sang trầm cảm. Học hành sa sút, thi mãi không qua, cuối cùng bố mẹ phải đón về, bỏ dở học hành. Nhiều bạn ra trường không tìm được việc làm phù hợp. Nhiều bạn trở nên xa cách với gia đình và bạn bè cũ. Nhiều bạn đánh mất bản thân vì mải chạy đuổi theo đồng tiền.

Đừng bảo mình dọa. Sự thật là như thế, chẳng qua ai cũng muốn giấu. Người ở nhà thì muốn biện minh cho tư tưởng sính ngoại, Tây chắc chắn tốt hơn ta. Người đã sang thì muốn giữ sĩ diện, sợ đánh giá, ta đi Tây chắc chắn khá hơn đứa ngồi nhà. Thế là một vòng luẩn quẩn không ai dám lên tiếng về những vấn đề xung quanh du học.

Đây cũng là để nhắc nhở các vị phụ huynh đừng kỳ vọng quá đà vào các con vàng con bạc. Chỉ vì các vị đầu tư tiền tỉ vào các con, không có nghĩa là các con sẽ kiếm tiền tỉ giả lại các vị sau mấy năm ra trường. Chỉ vì các vị ngậm ngùi gửi con sang bển, không có nghĩa là một ngày, các con sẽ trở về mặt mày nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao, tốt đẹp bội phần. Khi du học, ngoài học tập, còn rất nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng tới sự trưởng thành của con người.

Tóm lại là nên suy nghĩ kĩ trước khi quyết định du học Séc

Năm đầu du học Séc mình đã rất buồn và thất vọng.

Mình từng chê trường đại học đủ đường, từ học phí đến giáo viên, đến giáo trình, đến cơ sở vật chất. Không chừa một cái gì. Cuộc sống tại Séc cũng không làm mình hài lòng. Sau này quen thêm nhiều du học sinh khác, phần lớn đều chia sẻ cảm xúc chán chường tương tự.

Sau bốn năm sinh sống và học tập tại Séc, mình cuối cùng cũng trở nên quen thuộc hơn với con người, lối sống sinh hoạt, ngôn ngữ bản địa. Từ đó, hài lòng hơn nhiều về cuộc sống. Nhưng trước đây thì không. Quá trình thích nghi không hề đơn giản.

Một trong những lý do mình bất mãn, buồn phiền năm 2 đại học là vì mình không có một mục tiêu du học rõ ràng. Khi gặp khó khăn, mình dễ mất phương hướng, chán nản và trách móc những người xung quanh.

Du học không phải là giải pháp cho những vấn đề bạn đang gặp phải ở Việt Nam. Du học tự nó là một vấn đề.

Lớn lên trong trào lưu xuất ngoại, ngắm nhìn Việt Nam khốn khổ khốn sở vật lộn với tình trạng chảy máu chất xám, và bản thân là một du học sinh, mình không khỏi đặt những câu hỏi:

Tại sao nên du học?
Tại sao phải xa gia đình và đến một vùng đất lạ để học tập từ những người nước ngoài?
Cuộc sống ở bển có cái gì mà ở nhà không có?
Cái đích cuối cùng của một chuyến du học là gì?
Làm thế nào để đo được “thành công” của một cựu du học sinh?

Đây là những câu hỏi mở mà mình nghĩ các phụ huynh và các con nên thảo luận với nhau trước khi đưa ra quyết định du học. Cố gắng trả lời càng cụ thể càng tốt. Hay hơn cả là viết ra. Việc này thể hiện rõ ràng hiểu biết và kỳ vọng đôi bên về chuyện du học, để sau này chúng ta có cái so sánh và đúc kết.

Chuẩn bị Hành lý Du Học Séc

Posted on October 29, 2019 by Châu Praha

Nếu bạn đã xin được visa du học Séc và giờ chỉ lo đóng gói hành lý để tay xách nách mang sang bển thôi, thì bài viết này chính là dành cho bạn và đồng bọn. Hành trang du học Séc sẽ bao gồm cả vật chất và tinh thần nhé!

Đóng gói hành lí du học Séc

Thuốc thang

Thuốc giảm đau Alaxan (vì mình quen uống loại này, nhưng ở hiệu thuốc ở Séc cũng có thuốc giảm đau thôi)
Dầu gió (thần dược chữa 1000000x bệnh)
Ống hít thông mũi
Thuốc tránh thai nếu bạn là nữ, vì cái này đã quen dùng hãng nào rồi thì nên tiếp tục trung thành, để tránh thay thuôc, bị rối loạn hooc môn rất mệt.
CHÚ Ý CẤM các loại thuốc làm từ mỡ trăn, cao hổ cốt, vây cá mập, sừng tê tê, và các động vật quý hiếm khác. Nếu bị hải quan phát hiện sẽ bị tịch thu và phạt tiền rất nặng nha. Thậm chí các bạn mà bố mẹ gói ghém cho thuốc đông y thảo dược mà những loại thảo mộc đó chẳng may thuộc danh sách cây quý, cần đc bảo tồn cũng bị thu và phạt nha.

Đồ ăn

Nếu bạn du học ở Praha thì khỏi lo. Đồ ăn Việt như mỳ gói, cháo miến ăn liền, quà vặt bạn có thể sang đây mua được, khỏi tốn công đóng hành lý.
Các dịp hè, gần và sau Tết, hải quan kiểm tra hành lý người Việt mình rất chặt. Các hoa quả có hạt, mang quá 2kg đều bị tịch thu nhé. Bánh trái, thịt rau mang nhiều, không nhãn mác là cũng bai bai.

Quần áo

Áo khoác gió (tiện lợi, mới sang có thể hơi lạnh), cố gắng mua màu tối vì bên này họ không ăn mặc lòe loẹt như ở VN
Một vài bộ đồ thể thao mặc nhà
Quần áo lót (vì bên này khá đắt mà không bao giờ vừa!)
Đồ bơi + kính bơi, mũ bơi (hồi ở nhà mình mua đc kính bơi CẬN nên mang sang. Bên nay không bán.)
Váy liền, chân váy (vì bên này ít mẫu mà không hợp thẩm mỹ)
Áo dài (cho các dịp lễ hội văn hóa)
Còn lại đồ mùa đông sang đây mua cho đủ ấm và chất lượng

Đồ dùng học tập

1-2 tập hồ sơ nhiều trang (lưu trữ hồ sơ quan trọng như đơn xin cư trú, giấy tờ nhà, bảo hiểm, ngân hàng, bằng khen, khám sức khỏe,…)
Các bạn cận thì nhớ mua thêm 1 cái kính nữa dự phòng gẫy, mất
Nhìn chung, đồ dùng học tập ở VN đẹp và nhiều mẫu mã hơn Séc vạn lần. Vì vậy các bạn nữ chuộng đồ xinh xắn cute thì mua ở nhà nhé, vì bên này có thì có hết, chất lượng cao nhưng không đẹp.

Nhiêu có vậy thôi. Còn lại thì mua bán ở Tiệp khá tiện, rẻ, đặc biệt ở chợ Việt thì gi gỉ gì gi cái gì cũng bán, nên thiếu chi ta mua đó.

10 Mẹo Chống Sốc Văn Hóa Khi Du Học Séc

Học một vài câu chào hỏi tiếng Séc đơn giản ví dụ như:
- Dobrý den: Xin chào (lịch sự) = Good morning
- Ahoj/Čau: Xin chào (thân thiện) = Hello
- Prosím: Làm ơn = Please
- Děkuju: Cảm ơn = Thank you
- Promiňte: Xin lỗi = Sorry
- Pardon: Xin lỗi = Excuse me
- Na shledanou: Tạm biệt = Goodbye
- Tak zatím: Gặp sau = See you
- Co: Cái gì = What
- Kdo: Ai = Who
- Kde: Đâu = Where
- Kdy: Khi nào = When
- Jak: Như nào = How
- Jak dlouho: Bao lâu = How long
Làm quen văn hóa đi phương tiện công cộng (ptcc): Khi đi thang cuốn, đứng dẹp ở bên phải để người ta có thể đi lên xuống bên trái. Trên tàu, nhường chỗ cho người già, người tàn tật, trẻ em, phụ nữ mang thai, xe nôi. Nếu mình đứng ở cửa tàu, ngay cả khi đó không phải bến của mình, hãy đi ra để nhường đường cho người khác. Khi đi ptcc không nói to, không mang đồ ăn có mùi. Các bạn mới sang chưa quen đi tàu điện ngầm thì ngồi hoặc bám chắc tay vịn vì có thể sẽ xóc, dễ ngã.
Học cách qua đường: Qua đường qua vạch vôi trắng, theo tín hiệu đèn. Nếu trong tầm nhìn không có xe, có thể qua đường trái đèn. Trong trường hợp không có đèn, xe phải nhường người đi bộ, nhưng cứ giơ tay ra hiệu cho ô tô biết là “tôi chuẩn bị qua đường đây.”
Một nụ cười luôn hé ~ Ngay cả không hiểu tiếng, bị to tiếng một chút cũng đừng buồn (ai mới sang cũng thế hết!), hãy mỉm cười mà bước tiếp!
Quần áo mùa đông tối màu hoặc trung tính. Cái này mình mới nhận thấy. Người Châu á, như Trung Quốc, Việt Nam, rất hay mặc áo khoác sáng màu xanh, đỏ, tím, vàng á. Sang đây quê cực luôn. Nhìn là thấy khác biệt đó. Mình cũng thấy mặc tối màu hoặc trung tính kiểu sang và hài hòa với quang cảnh hơn.
Dưỡng ẩm. Sang bên này da mình không bị dầu như trước nữa, nhưng lại bị khô, nhất là vùng má và tai. Vậy nên các bạn nên thoa kem dưỡng ẩm, đắp mặt nạ, uống nhiều nước, ăn nhiều hoa quả, các thứ nha.
Đối phó với cô đơn. Đã là người thì sẽ có lúc cô đơn. Đối với các bạn sang đây du học một mình, hãy chuẩn bị tinh thần là sẽ có lúc bạn sẽ rất sợ hãi, đơn độc, nhớ nhà, nhớ bạn bè cũ. Và sẽ cảm thấy rất tệ. Mình đã từng cảm thấy vậy nên mình rất hiểu. Không sao đâu, rồi mọi thứ sẽ ổn thôi. Hãy cố gắng chủ động kết bạn mới. Tham gia các hoạt động xã hội. Tìm kiếm một sở thích mới. Đọc sách và viết lách cũng giúp giải tỏa nữa nè. Rồi ra chợ SAPA mua những món đồ Việt, về nhà vừa ăn vừa video gia đình, bạn bè ở VN.
Đi siêu thị khôn khéo. Đừng đi siêu thị khi đói. Vì lúc bạn đói, cái của nợ gì cũng thèm xong rước 500 món nhảm nhí về 🙂 Khi đi siêu thị Billa, phải cân rau quả và dán nhãn trước khi tính tiền. Khi ra mấy cái máy tự tính tiền thì phải trả bằng thẻ.
Tìm hiểu về người Việt tại Séc. Người Việt quản lý 99% các quầy tạp hóa (potraviny) và 80% các nhà hàng Châu á. Nên vào quán đừng to tiếng khẩu nghiệp, chê bai, dễ bị bóc phốt trên mạng ha 🙂 Ngược lại, cũng có các thế hệ người Việt trẻ sinh ra tại Séc (Banánové děti – “chuối nhi” – ngoài vàng trong trắng) không nói (sõi) tiếng Việt, nên cũng đừng mặc định “trông Việt Nam” thì sẽ nói tiếng Việt Nam nha. Các bạn ấy thường chỉ nói tiếng Séc thôi.
Theo dõi các trang facebook sau để cập nhật thông tin
- Sangu: Phải follow nhé. Anh Sang chuyên chia sẻ thông tin về luật pháp, thời sự, dạy tiếng Séc, đào tạo nghề nail, tư vấn thuế, bảo hiểm, kế toán cho người Việt. Nhiều video, bài tiết hữu ích cho người Việt nhập cư.
- Du lịch Prague: Mình quản lý trang nè. Đồ ăn, văn hóa, cuộc sống, sự kiện tại Séc. Mẹo du lịch tự túc, tiết kiệm quanh Séc và lân cận.
- VietJobs: Kênh tìm việc cho người Việt. Các bạn sinh viên có thể liên hệ để tìm việc làm thêm như làm part-time nhà hàng, khách sạn, phiên dịch, dạy thêm. Nhiều việc chỉ cần tiếng Việt. Một số cần tiếng Séc / Anh / Đức sẽ có lương cao hơn.
- Hiệp Hội Potraviny Cz: Chợ người Việt. Nơi bà con quảng cáo, thảo luận, bóc phốt, chia sẻ thông tin, giải trí, nói chung là một cái chợ ảo trên FB của ng Việt tại Séc. Khá vui. Cũng có nhiều thông tin luật pháp quan trọng được bà con chia sẻ.

Có vậy thui. Chúc các bạn du học Séc thuận buồm xuôi gió!

Chịu trách nhiệm về bản thân khi du học

Posted on October 12, 2019 by Châu Praha

Mình đã từng khuyên các bạn xây dựng tính tự lập khi du học Séc. Tự lập nghĩa là biết chăm sóc bản thân, chịu trách nhiệm về các quyết định, dám làm dám chịu. Đây là một thách thức lớn đối với bất cứ du học sinh nào, bao gồm mình.

Gần đây có một việc khiến mình nhận ra bản thân trước nay đã quá trẻ con và đáng xấu hổ. Đó là việc đi học thạc sĩ.

Khác với AAU – trường cử nhân, VŠFS – trường thạc sĩ – là một trường đúng chất Séc. So với phương pháp giáo dục tự do dân chủ “kiểu Mỹ” của AAU thì VŠFS có phần truyền thống và quy củ hơn. Giáo viên 90% là người Séc và ngôn ngữ trong trường là tiếng Séc chứ không phải tiếng Anh như ở AAU.

Thất vọng lớn nhất với VSFS là phần lớn giáo viên nói tiếng Anh rất tồi. Họ phát âm rất nặng và thuyết trình kém trôi chảy. Mình là đứa học bằng tai nên vấn đề này làm mình rất khó chịu.

Nhưng sự thất vọng này khiến mình nhận ra bản thân đã bất công như thế nào khi chỉ trích trường cũ AAU. Và quan trọng hơn cả, là cách mình lúc nào cũng bới lông tìm vết, chuyện bé xé ra to và đổ lỗi cho hoàn cảnh.

Hồi mình mới sang, học hành không suôn sẻ, hơi chán đời một tý, liền đổ lỗi bố mẹ ép mình du học ở cái nơi dở hơi tập bơi. Trong khi bố mẹ chiều con gái hơn công chúa, để con tự chọn trường, chọn ngành, thậm chí còn không bắt đi làm thêm, muốn con chú tâm học hành, tốn kém bao nhiêu bố mẹ trả. Thế mà mình vẫn trách. Đến nỗi hồi đó, ai hỏi tại sao mình sang Séc, mình đổ ngay, bố mẹ bảo.

Sự thật là, từ rất sớm, bố mẹ đã tạo cho mình tính tự lập rồi. Năm 15 tuổi, mình đã tự chọn trường cấp ba và từ đó mình làm gì, đi đâu, chơi với ai, học ra sao bố mẹ không can thiệp. Quyết định đi Séc học ngành báo ở trường AAU 100% là của mình. Mình phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về nó.

Tuần học đầu tiên tại VŠFS đã dội cho mình một gáo nước lạnh. Thích hay không thì đây cũng là lựa chọn của mình từ đầu đến cuối. Không có ai tham gia vào để mình đổ vấy đổ vá được nữa. Mình đã 22 tuổi. Mình phải chịu trách nhiệm về cuộc đời mình.

Từ khi nhận ra khuyết điểm này ở bản thân, mình nhận ra trường VŠFS không hề tệ đến thế.

Giáo viên đều có bằng PhD. Có kiến thức sâu rộng và bề dày kinh nghiệm đáng nể. Nhưng vì ngoại ngữ chưa tốt nên gặp khó khăn diễn đạt. Mình phải cảm thông, và cố gắng đọc thêm tài liệu ở ngoài.

Mình học được thêm siêu nhiều kiến thức kinh tế, quản lý doanh nghiệp và marketing. Nhưng do mình nhảy từ ngành báo sang nên có một số thuật ngữ ngành chưa tường tận, dẫn đến khó tiếp thu bài. Lỗi là ở bản thân! Phải cố gắng sửa đổi!

Bạn bè rất thông minh, chín chắn, trưởng thành. Nghiêm túc học hành. Phần lớn đã đi làm có kinh nghiệm thực tế, nên họ hiểu mình muốn gì. Thầy cô, học sinh đều làm việc hiệu quả, không lãng phí thời gian.

Sau khi tự kiểm điểm, mình rút ra được những bài học sau đây cho bản thân:

Suy nghĩ tích cực = Trải nghiệm tích cực
Dám nghĩ, dám làm, dám chịu
Đừng nuối tiếc những gì đã qua, hãy cố gắng cải thiện tương lai phía trước

Chúc các bạn luôn làm chủ cuộc đời.

Làm gì những năm tháng đại học?

Posted on October 5, 2019 by Châu Praha

Đại học dạy bạn kiến thức, cách tư duy, các mối quan hệ, cảm hứng và có thể là cả các cơ hội làm việc. Nhưng Đại học không biến bạn thành người thông minh, giàu có, hay thành đạt. Bạn mới có khả năng đó!

Nghĩa là, Đại học là công cụ, không phải điểm đến. Lớp học giúp đỡ bạn 10%, nhưng bạn phải tự bươn chải bên ngoài lớp học 80% + 10% may mắn để xây dựng sự nghiệp như mong muốn. Cụ thể là bạn phải chủ động tìm kiếm cơ hội luyện tập, cọ xát, trải nghiệm, gặp gỡ, thử thách bản thân.

Vậy phải làm gì để những năm tháng đại học không hoài phí?

Tự học: Các bạn học ngành phụ thuộc vào thị trường, như kinh doanh, báo chí, truyền thông, quảng cáo, chính trị, marketing, phim ảnh, sẽ hiểu, kiến thức viết trong sách thường đã lạc hậu 1 2 năm rồi. Và thị trường thay đổi từng giờ, chứ đừng nói đến năm. Cho nên, hãy chủ động tìm hiểu thêm trên mạng, tham gia các khóa học online ví dụ như Coursera, Udemy, Skillshare, theo dõi tin tức báo chí để cập nhật những thay đổi mới nhất của ngành.
Giao lưu trong ngành: chủ động liên hệ với những người cùng ngành học trên LinkedIn để giao lưu và học hỏi. Nghe họ chia sẻ về công việc, lắng nghe lời khuyên, hiểu rõ những thách thức của ngành. Tìm những người thầy, và những nhà đồng hành có tâm.
Làm quen với khủng hoảng: bạn không thể trưởng thành nếu như không trải qua trầm cảm hay khủng hoảng tinh thần ít nhất đôi ba lần trong đời. Chỉ khi bạn gần như phát điên với công việc, chán học đến muốn tự tử, ngồi ngẫm lại tất cả những quyết định mình đưa ra từ trước đến giờ, bạn mới được tiếp xúc với thứ áp lực cần thiết để thúc đẩy bạn phát triển. Không bao giờ xấu hổ về những khủng hoảng tuổi đôi mươi. Ai cũng gặp phải nó và bạn phải trân trọng nó. Cảm ơn nó đã xảy ra khi bạn còn trẻ để bạn có nhiều cơ hội cải thiện. Tự tin mình sẽ đủ nghị lực để vượt qua. Chuẩn bị tinh thần là nó sẽ ghé thăm bạn thêm nhiều nhiều lần nữa trong tương lai. Lần sau lại tổn thương hơn lần trước, nhưng bạn cũng nhờ vậy mà ngày càng mạnh mẽ, rắn rỏi hơn.
Đi làm thêm: Đi làm ở một công ty đúng hay ngoài ngành học đều được, dù vị trí có thể rất quèn và lương không cao lắm. Không sao. Quan trọng là bạn tiếp cận được với ngành công nghiệp này. Cố gắng hỗ trợ các vị trí khác, qua đó học lỏm và có cái nhìn chân thực về cuộc sống “đời thực” hậu tốt nghiệp.
Mắc lỗi: Lý thuyết và thực tế bao giờ cũng chênh nhau chun chút. Và cái chun chút này dẫn đến những lỗi lẫm mà “ma mới” nào cũng mắc phải. Qua những vấp ngã này, bạn sẽ kiểm chứng được những kiến thức nào là chưa đủ, đã lỗi thời hay đơn giản là không chính xác, qua những vấp ngã. Việc này là cần thiết để bạn trưởng thành.
Xây dựng thương hiệu cá nhân: Chau chuốt lại hình ảnh trên mạng của bạn để phù hợp với tính chất công việc. Bạn có thể bắt đầu bằng cách đăng những nội dung liên quan đến ngành, những sản phẩm và thành tựu cá nhân. Đồng thời xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với những người quan tâm tới lĩnh vực của bạn. Chưa hết, để có một profile đẹp trên facebook không khó, những xây dựng lòng tin trong lòng người không dễ. Thương hiệu trường tồn từ tâm. Hãy giúp đỡ, sẻ chia, hướng dẫn, chỉ bảo người khác khi họ cần. Sống tử tế, chân thành, thẳng thắn.

Sự nghiệp của bạn bắt đầu từ những năm sinh viên

Mình muốn nhấn mạnh là hãy đầu tư xây dựng sự nghiệp, chứ không phải công việc. Ai cũng có thể tìm một công việc. Bồi bàn, quét dọn, phiên dịch, và những công việc sinh viên nào cũng trải qua. Nhưng không phải ai cũng xây dựng được cho mình một sự nghiệp – một đế chế, một thương hiệu cá nhân, một đam mê. Không cần thiết phải trở thành giám đốc điều hành, làm việc ở tập đoàn quốc tế tầm cỡ. Nhưng một nghề mà mình tự hào, tâm huyết vì nó! Thậm chí khi mình chết đi, sự nghiệp ấy trở thành di sản, tiếp tục phát triển và phồn thịnh.

Nghe đao to búa lớn ghê. Bản thân mình cũng chưa có sự nghiệp gì, nhưng nhất định sẽ có. Mình muốn sống thật ý nghĩa. Để khi nhắm mắt xuôi tay, dấu vết của mình sẽ còn lưu lại trên cõi đời này, chứ không chỉ cát bụi trở về với cát bụi.

Được ăn cả, Ngã về Không: Việt Kiều Séc

Posted on August 11, 2019 by Châu Praha

Tôi ấn tượng với cộng đồng người Việt tại Séc từ ngày đầu tiên tôi sang Praha du học tháng 9/2015. Vì vậy, khi chuẩn bị tốt nghiệp, tôi không chần chừ gì, chọn ngay đề tài khóa luận tốt nghiệp là về người Việt tại đây. Một phóng sự dài về những người đồng bào của tôi và câu chuyện của họ.

Anh Đại

“Hai mươi cái tết thật giống nhau.
Tuyết trắng xẻng vung hất ngang đầu.
Sao ta cứ mãi tìm gì xa xôi thế?
Mà chẳng bánh chưng cạnh Mẹ Già.“
Praha, 05/02/2019, Lê Quang Đại

Tôi gặp anh Đại khi mới chân ướt chân ráo đến Praha. Lúc đó tôi đang học năm nhất Đại học, vẫn còn nuôi mộng trở thành phóng viên. Tôi xin vào làm cho một tờ báo người Việt ở đây và quen anh là một cộng tác viên lâu năm, chuyên viết về đề tài thể thao và võ thuật.

Anh Đại đáng ra tôi phải gọi là chú, vì chỉ trẻ hơn bố mẹ tôi một chút, nhưng vì tính chất công việc nên xưng hô vậy cho tiện.

Dáng người bệ vệ, nước da ngăm ngăm của anh làm tôi nhớ tới bố mình. Cách anh nói chuyện thân thiện, truyền cảm cũng rất giống bố. Anh cởi mở, hiếu khách, hay cười. Giọng nói trầm ấm, chắc nịch. Đôi mắt anh sáng, khi anh nói đến những đề tài tâm huyết như là về tổ quốc hay gia đình, đôi mắt mở to, sáng bừng.

Ngày mùng một Tết Kỷ Hợi 2019, anh Đại đăng bài thơ tự sáng tác ở trên lên Facebook, kèm bức ảnh anh đang hùng hục xúc tuyết trước cửa hàng tạp hóa của mình. Hai mươi năm xa nhà. Hai mươi năm “vượt qua bão tuyết” để đổi đời. Hai mươi năm không ngày nào anh nguôi nỗi nhớ quê hương.

Sau này tôi không làm cộng tác viên cho báo nữa nhưng chúng tôi vẫn giữ liên lạc. Thấy tôi chia sẻ trên Facebook là sẽ viết phóng sự tốt nghiệp về cộng đồng Việt Nam, cần tìm người phỏng vấn, anh tỏ ý quan tâm. Tôi liền hẹn gặp anh ở chợ người Việt ở ngoại ô Praha: Chợ Sapa. Anh đồng ý ngay.

Ngày đông lạnh lẽo, ảm đạm. Trời đất xám xịt. Quang cảnh Sapa bỗng tiêu điều hơn mọi khi. Anh Đại vừa xì xụp bát phở bò nóng hôi hổi, vừa hồi tưởng lại khởi đầu sang Séc của mình hai thập kỷ trước. Lúc đó, anh đang là sỹ quan quân đội, công tác ở Huế, đời sống rất cực khổ, nghe người nhà mách, anh mới biết đến Séc. Anh thú nhận:

-Mục đích của những người Việt Nam sang đây thời gian ấy chỉ là để kiếm tiền thôi. Chứ còn bảo sang Tây để biết đây biết đó thì chỉ là nói dối, nguỵ biện cho cái xấu xa của mình. Du học sinh bây giờ sang đây còn là để mở mang kiến thức, hiểu biết, chứ thế hệ bọn anh thì đều vậy.

Thời kỳ tự do của người Việt tại Séc

Năm 50-60, chính phủ Việt Nam và Tiệp Khắc thỏa thuận nhiều chương trình trao đổi học sinh và lao động. Người Việt Nam sang Séc từ khi đó.

Đùng một cái, cách mạng Nhung năm 1989 dân chủ hóa Tiệp Khắc, mở cửa nền kinh tế, chào đón dân nhập cư. Thế là khi chương trình trao đổi lao động Tiệp-Việt kết thúc năm 1990, nhiều người Việt quyết định ở lại, lập gia đình rồi mở kinh doanh. Những năm tiếp theo, những người này nhân cơ hội, mời người thân sang đoàn tụ bên bển. Nhiều người còn lợi dụng thời cơ, nhân lúc chính trị Séc lục đục, luật pháp lỏng lẻo, để buôn lậu và buôn người. Anh Đại sang Séc vào giai đoạn đó.

Trong cuốn “The Visible and Invisible Vietnamese in the Czech Republic” (VN: Những người Việt Nam hữu hình và vô hình ở Cộng hòa Séc), giáo sư Stanislav Brouček gọi những năm 90 là “thời kỳ tự do” của người Việt vì họ tràn vào nước Séc với tốc độ và số lượng đáng kinh ngạc. Phần lớn sang để kiếm tiền, như anh Đại nói, nhưng cũng cả vì một tương lai tốt đẹp hơn cho con cái sau này. Họ sang với mơ ước về một đời sống vật chất cao cấp, nền giáo dục tiên tiến, y tế hiện đại, bảo hiểm đầy đủ và xã hội văn minh. Vì ước mơ “Tây tiến” đó mà họ bằng mọi giá sang Séc, hợp pháp và cả bất hợp pháp.

Các dịch vụ hồi đó mọc lên như nấm, hứa hẹn “giấc mơ Châu âu” cho bà con quê nhà, bảo đảm tìm nhà cửa, tìm công ăn việc làm, dạy tiếng, phổ biến luật pháp rồi chuẩn bị hồ sơ visa từ A đến Z. Bà con ùn ùn kéo sang.

Được Ăn Cả

Anh Đại cũng đi theo dịch vụ. Làm chuyến “du lịch” sang Slovakia, rồi vượt biên sang Séc. Cưới một bà Tây để lấy quốc tịch. Thế là xong! Trọn gói 7000 đô, thêm 1000 đô quà cưới. Tiền anh vay của người nhà sống ở Cheb, thành phố biên giới Séc-Đức. Sau, anh đi làm thuê cho họ trả nợ dần. Anh khẳng định:

-Anh với cô ấy là cưới thật. Cưới hẳn hoi. Ra nhà thờ. Đến uỷ ban. Mời rượu, mời nước các thứ. Cưới thật. Chỉ có điều là không ở với nhau thôi. Kết hôn thật sự. Anh còn mời cả nhà cô ấy đi ăn cơm. Coi như là vợ chồng thật.

Tôi ngạc nhiên:

-Thế họ có biết là mình cưới lấy giấy tờ không?

Anh cười khà khà:

-Họ biết mà. Anh thì chả có giây phút tân hôn nào với Tây cả.

Anh kể “đoàn du lịch” mười mấy người, ai cũng vượt biên sang được. Rồi họ tản mác, người thì sang Ba Lan, người sang Anh, sang Đức. Trên thực tế, các dịch vụ còn tuồn người qua cả Nga và Hungary, rồi từ đó người ta vượt biên sang các nước Châu âu có người nhà sinh sống. Giá dịch vụ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là độ “từng trải” của kẻ mua. Đối với các chàng “gà” thì giá dịch vụ trọn gói có thể lên đến 12,000 đô, chứ không bèo như gói của anh Đại.

Ngã Về Không

An ninh Châu âu ngày một thắt chặt. Dịch vụ thì ngày càng đắt. Có tiền, một người chẳng có chứng chỉ nghề ngỗng gì, một chữ Tiệp bẻ đôi không biết, cũng hô biến sang Tây được. Không có tiền thì ta đi vay. Vay nóng cũng vay! Mấy ông dịch vụ bảo, đi làm vài năm thôi là trả được nợ rồi. Trả xong nợ là lương 1 tháng 20 triệu rủng rỉnh, gửi về chu cấp cho gia đình ở Việt Nam tha hồ tiêu. Hồi đấy, 20 triệu thì to lắm.

Năm 2008, khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Các nhà máy Séc sa thải hàng loạt công nhân. Những người đầu tiên bị đuổi là người ngoại quốc, bao gồm người Việt.

Hàng trăm công nhân Việt thất nghiệp, vô gia cư (vì chỗ ở do nhà máy chu cấp), nợ đầm nợ đìa, tiếng tăm mù tịt, bao nhiêu người quen biết bỗng nhiên mất tăm mất tích, và dịch vụ thì đã cao chạy xa bay tự khi nào. Ở không được, không công ăn việc làm thì gia hạn giấy tờ kiểu gì? Về không xong, nợ như thế về nó siết cổ. Có ông uất quá tự tử.

Anh Đại may quá đi làm vài năm trả hết nợ. Lại còn duy trì hôn nhân với cô Tây, 10 năm sau mới ly dị. Trong 10 năm “vợ chồng”, tuy không chung sống, anh vẫn đóng tiền điện nước đầy đủ, còn góp tiền nuôi con riêng của cổ. Tôi ngạc nhiên vì biết không lâu sau khi cưới “giả”, anh lại cưới “thật” một cô Việt Nam và có hai đứa con. Anh ôn tồn giải thích:

– Thật ra anh không muốn li dị. Nhưng mà người ta khuyên ly dị thì tốt hơn. Ly dị thì…. họ thu lại cái thẻ xanh. Em hiểu chưa? Mình cư trú theo cưới giả mà. Là con rể của địa phương thì bao giờ nó cũng tốt hơn là người đã ly dị rồi, nhưng anh không muốn như thế.

Tai tiếng một cộng đồng

Anh Đại như vậy là khá may mắn vì cưới được bà Tây nên giấy tờ êm ru. Nhiều người sang theo kiểu dịch vụ, rồi không gia hạn được giấy tờ theo đường hợp pháp thì chui lủi, làm ăn ngoài vòng pháp luật. Phần lớn họ đều là những người xuất thân nghèo khó, ít học, lại bị dịch vụ dắt mũi. Sau này kinh tế khủng hoảng, kiếm việc không được lại nợ chất ngất, không biết đằng nào mà trả, dẫn đến ăn cắp, lừa đảo, buôn lậu và nhiều tệ nạn khác, bôi xấu hình ảnh người Việt ở Châu âu và trên thế giới.

Năm 2018, chính phủ Séc tạm ngừng cung cấp visa cho người Việt. Bộ trưởng Nội vụ Jan Hamacek tuyên bố Việt Nam đã trở thành “rủi ro an ninh trong việc xuất khẩu tội phạm có tổ chức”. Chỉ vì một vài con sâu bỏ rầu nồi canh mà cả một tập thể hàng chục nghìn người bị mang tiếng vạ lây. Một cộng đồng làm ăn chăm chỉ, thật thà, 24/7, 365 ngày một năm, vậy mà lại bị nhà nước gọi là “tội phạm”. Buồn!

Đến nay các dịch vụ đưa người sang Séc vẫn nhan nhản bất chấp những rào cản chính phủ đặt ra. Tất cả như một trò cá cược.

Tôi từng ước mong người Việt mình đừng nghe mồi chài để đặt cược cuộc đời như vậy. Sau này tôi hiểu, tất cả con người đều có quyền tự quyết định số phận của mình. Tất cả chúng tôi sang đây đều có lý do riêng, phần lớn xuất phát từ một ước mơ lương thiện về một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Nếu họ đã chọn cược, tôi cầu cho họ thắng. Tôi cầu họ sang đây thành công, tu chí làm ăn, đóng góp cho xã hội. Tôi cầu họ chăm chỉ học tiếng, kinh doanh phát đạt, hòa nhập dễ dàng. Bởi vì tôi biết, nếu họ thua cược, hậu quả không chỉ họ, mà cả cộng đồng Việt phải gánh!