du học sinh Archives

Lương làm thêm của mình | Du học Séc

Từ hồi mình sang Séc năm 2015, mình cũng đã trải nghiệm khá nhìu công việc, từ freelance chụp ảnh, viết bài, cho đến thực tập bàn giấy. Lương làm thêm của mình rất bình thường, không quá cao, không quá thấp. Nhưng chính vì nó bình thường nên mình muốn chia sẻ với các bạn sinh viên, nhất là các bạn mới sang. Vì nhiều khả năng, lương của các bạn cũng sẽ rơi vào quãng như vậy. Chứ mình không có ý khoe khoang gì cả.

Hi vọng blog này có thể phần nào định hướng các bạn về lương làm thêm tại Praha và cái nhìn chân thực hơn về mặc bằng thu nhập tại Séc.

Để dễ quy đổi thì cứ lấy 1kč = 1,000 VND nhé.

2015 – Năm đầu: Không đi làm thêm

Tháng 10/2015, mình mới sang Séc và chưa đi làm ở đâu cả. Mình nghĩ, trừ phi là bạn có người nhà bên này đã có hàng quán, cửa hàng sẵn sàng, chỉ chờ bạn đến là làm, thì năm đầu tiên bạn sang đây, bạn chưa nên đi làm thêm vội. Riêng thủ tục nhập học, giấy tờ cư trú, thuê nhà, thi cử các kiểu đã khá mệt rồi.

Không nên kỳ vọng có thể kiếm việc làm thêm trong năm đầu tiên. Bạn cần thời gian thích nghi và làm quen với cuộc sống mới. Thật sự đấy.

2016: CTV báo và chập chững freelancer

Công việc đầu tiên của mình là làm Cộng tác viên (CTV) cho “Người Việt Xa Quê” một tòa báo tiếng Việt, viết cho cộng đồng người Việt tại chợ Sapa. Lúc đó có bác Thịnh là tổng biên tập, anh Đại là CTV lâu năm, còn CTV mới có chị Trang là thực tập sinh và mình.

Công việc của mình gồm có:

Copy bài từ các trang web khác và đăng lên web của mình dưới các Chuyên mục: Sức khỏe Làm đẹp, Du lịch, Ẩm thực, Giáo dục và trích nguồn. Mỗi bài copy như thế được trả 10kč. Một ngày chỉ đăng 1-2 bài mới.
Tham dự và cover các sự kiện của các Hội nhóm trong cộng đồng người Việt, bao gồm Hội thanh niên sinh viên. Có thể là họp hành, giao lưu, thể thao, văn hóa, v…v. Một sự kiện có thể kéo dài 3-4 tiếng, có thể mất cả ngày. Phải chụp ảnh và phỏng vấn đầy đủ. Về viết và sửa mất thêm một buổi nữa. Nếu bài viết được duyệt thì được trả 500kč.
Lương tháng dao động trong khoảng 2,000-5,000kč. Trả tiền mặt.

Nhờ làm CTV cho bác Thịnh mà mình làm quen được với nhiều anh chị sinh viên, bao gồm có anh Tùng, mà sau này mình làm cho công ty Czech Viet của anh ý. Lúc đó anh Tùng thỉnh thoảng thuê mình chụp ảnh freelance. Mình lấy giá 200kč/giờ vì mình cũng mới biết chụp thôi; sau mỗi buổi chụp xong mình được 400-1200kč. Sau đó anh ý cần thiết kế một số posters, brochures, certifications, mình cũng lấy luôn 200kč/giờ. Nhưng chắc 2-3 tháng anh ấy mới thuê mình một lần.

Nói chung thời gian này không để dành được tí tiền nào. Tiêu thế nào cuối tháng cũng thiếu. 😀

2017: Thực tập ở AAU

Lần đầu mình thực tập là làm Marketing Intern cho trường của mình Anglo-American University (AAU).

3 tháng đầu tiên: không lương (quy định của trường)
Sau 3 tháng: 120kč/giờ x 80 giờ = 9,600 kč /tháng.

Phần lớn các công ty ký hợp đồng DPP với intern sẽ giữ lương dưới 10,000 kč để không phải trả bảo hiểm xã hội, y tế các thứ, và bạn cũng không bị trừ lương mấy khoản đó.

Thời gian này mình freelance chụp ảnh và thiết kế nhiều hơn. Thỉnh thoảng mình cũng được thuê dịch hoặc phiên dịch Anh-Việt. Dịch văn bản mình lấy 200-300kč/trang tùy chủ đề và độ khó. Phiên dịch song song mình lấy 400-500kč/giờ tùy địa điểm và độ phức tạp của chủ đề. Một tháng cũng có thể kiếm thêm 2000-4000kč.

Thời gian này bắt đầu dư dả hơn tí thì lại hay ăn ngoài, rồi mua quần áo công sở, thế là cũng hết tiền.

2018-2019: Làm việc cho anh Tùng và anh Đức

Lúc mình bắt đầu làm việc cho anh Tùng, mình vẫn intern ở AAU. Nhưng rồi nhảy hẳn sang làm cho anh Tùng rồi vẫn không biết công ty mình tên là gì. Vì anh Tùng có khoảng 15 cái công ty và 15 dự án dang dở.

Nhưng mình rất enjoy thời gian làm việc ở chỗ anh Tùng. Công việc của mình vẫn là sáng tạo nội dung. Viết bài, thiết kế, chụp ảnh, quay phim. Dự án là mình tâm huyết nhất là Du Lịch Prague (tăng từ 500 lên 10,000 page likes). Lương 120-150kč/giờ. Chuyển khoản hoặc tiền mặt đều được.

Ngoài ra thì mình còn làm rất nhiều việc freelance như là

Hướng dẫn viên du lịch cùng anh David Đức, dẫn các bạn Việt Nam, thường là 1-2 bạn thôi, đi tham quan Praha. Mình lấy 10eu/giờ.
Dạy thêm tiếng Anh và tiếng Trung 200-500kč/buổi 90 phút tùy yêu cầu của học viên, offline hay online
Viết content cho các công ty trên Facebook 200kč/bài viết
Chụp ảnh công ty, sự kiện, 2,000-3,000kč/buổi, bao ăn
Dịch thuật và phiên dịch

2020: Thực tập ở SAP

10 tháng thực tập ở SAP diễn ra hoàn toàn online vì dịch Covid-19. Nhưng lương vẫn đầy đủ nhé. Các bạn có thể expect khoảng 190-250kč ở các công ty lớn cỡ SAP, làm 20 tiếng/tuần. Sau thuế và bảo hiểm thì take-home khoảng 15,000-20,000kč.

2021: Đi làm full-time ở NNIT

Lương Communications Consultant trong ngành tech vào khoảng 40,000-60,000kč/tháng. Sau thuế và bảo hiểm thì tiền sạch khoảng 30,000-50,000kč.

Các bạn có thể tham khảo thêm lương làm thêm các nghề khác cho sinh viên ở Séc ở blog Đi làm thêm khi du học Séc

Bạn nghĩ mức lương làm thêm của mình có hợp lý không? Hơi cao? Hơi thấp? Bình luận ở dưới nha!

Chọn trường du học Séc

Posted on June 5 by Châu Praha

Năm 2015, sau khi tốt nghiệp cấp 3 trường Hà Nội-Amsterdam, mình sang Séc du học. Mọi thứ đều tự túc chuẩn bị, không qua trung tâm, dịch vụ nào (trừ bước đặt phỏng vấn xin visa với ĐSQ với lý do bất khả kháng). Nhờ vậy mà chọn được trường như ý và tiết kiệm tiền. Qua quá trình tìm trường, mình cũng hiểu hơn về CH Séc, khi sang đây đỡ bỡ ngỡ hơn.

Câu hỏi “Muốn du học Séc thì phải bắt đầu từ đâu?” mình gặp rất nhiều. Câu trả lời rất đơn giản: Các bạn hãy bắt đầu với việc chọn ngành và trường nhé!

Du học Séc trong 5 bước

Bước 1 – Xác định lý do chọn CH Séc.

Vì sao bạn muốn đi Séc chứ không phải các nước khác?

Xin visa sang Séc cực kỳ khó nên bạn cần có người quen giới thiệu dịch vụ, thì mới chắc chắn có lịch phỏng vấn với ĐSQ và khả năng cao đậu visa để sang đây du học.

Hơn nữa, bạn nên có một lý do du học vững vàng. Tại sao? Thứ nhất là để bản thân có động lực cố gắng vượt qua khó khăn trong quãng đời du học sinh. Thứ 2 là để khi bạn phỏng vấn xin visa, người ta hỏi, tại sao bạn du học Séc, bạn không ngáo ngáo ngơ ngơ nói linh tinh (tuyệt đối cấm trả lời: Tôi sang tìm chồng cưới ở lại Séc). Bạn có thể tham khảo một số lý do mình chọn Séc để du học:

Để tiếp thu nền giáo dục Châu âu chất lượng cao
Để giao lưu với các văn hóa, con người, tư tưởng mới lạ
Để có bằng cấp giá trị, được Châu âu, quốc tế công nhận
Để học thêm ngôn ngữ mới
Để sau này xây dựng được cuộc sống và sự nghiệp như ý muốn

Mình thấy nhiều bạn du học Séc bất đắc dĩ vì người nhà bảo/ép sang. Sau này không hài lòng với cuộc sống ở bển thì buồn rầu, bực tức và đòi về. Mình không trách vì nhiều bạn sang đây lúc trẻ tuổi nên không có quyền quyết định. Nhưng nếu bố mẹ cho bạn lựa chọn du học hay không, làm ơn hãy nghiên cứu kỹ. Hãy tìm hiểu về đất nước CH Séc, tiếng Séc, cuộc sống người Việt ở đây, ngành và trường mà bạn sẽ học. Bởi vì đây sẽ là nơi bạn gắn bó vài năm trời, thậm chí lâu hơn, thậm chí trở thành ngôi nhà thứ hai, nên bạn phải hiểu nó. Đừng “buông xuôi” mặc kệ cho dòng đời đưa đẩy, để rồi hối tiếc về quyết định của mình.

Bước 2 – Chọn ngành học.

Bạn nên tự hỏi mình những câu hỏi sau để tìm ra ngành mình nên học:

Mình giỏi gì? Ví dụ: Giao tiếp, nghệ thuật, sửa chữa, làm đẹp, chụp ảnh, tính toán, lên kế hoạch, viết lách
Mình thích gì? Ví dụ: Đi du lịch (tour guide), đọc sách (viết blog), dùng máy tính (IT), dùng mạng xã hội (marketing), quay video (nhiếp ảnh)
Mình muốn sự nghiệp 5 năm nữa như thế nào? Ví dụ: Yêu công việc đến sống chết (start-up); Việc “nhàn” lương cao cần nhiều chất xám (đầu tư, bất động sản); Công việc bình thường, đều đặn (nhà hàng, khách sạn); Đòi hỏi sáng tạo, không ngày nào như ngày nào (freelance, influencer)
Thị trường đang cần gì? Ví dụ: Các ngành IT, kế toán, marketing, phân tích dữ liệu khá dễ kiếm việc ở Séc. Ngoài ra các ngành liên quan đến môi trường cũng được nhiều nước quan tâm.

Như mình đến giờ vẫn hài lòng với lựa chọn ngành báo vì:

Mình giỏi viết lách (điểm văn cao), giao tiếp (chuyên gia nói giảm, nói tránh, nói đỡ trong xung đột gia đình), sáng tạo (chém gió hơn vũ bão)
Mình thích viết và làm những cái sáng tạo. Lúc đó mình chưa thích chụp ảnh quay phim gì đâu, nhưng có thích vẽ và thiết kế đồ họa dù không giỏi.
Mình muốn công việc đòi hỏi sáng tạo và linh hoạt một chút vì mình có rất nhiều sở thích và muốn trải nghiệm khi còn trẻ.
Tốt nghiệp ngành báo có thể làm phóng viên, biên tập viên, quay phim, nhiếp ảnh, marketing

Nếu, sau khi đắn đo đủ đường, bạn vẫn chưa biết chọn ngành nào thì có thể lựa một ngành chung chung, thí dụ như kinh tế, quản lý, kinh doanh. Những ngành này cho bạn tiếp xúc với nhiều lĩnh vực nhỏ hơn ví dụ như kiểm toán, đánh giá, quảng cáo, nhân sự, v.v. Từ đó, bạn có thể đánh giá mình hợp hoặc thích chuyên môn cụ thể gì để tập trung hơn. Có thể chuyển ngành cũng không sao vì ta còn trẻ mà. Mình biết nhiều bạn chuyển 2-3 ngành để tìm đúng con đường.

Bước 3 – Chọn ngôn ngữ học tập

Ngôn ngữ học tập sẽ quyết định học phí của bạn. Nếu bạn học bằng tiếng Anh thì sẽ mất phí, từ 15,000-100,000 ở các trường công, cho đến 100-300,000 ở các trường tư. Nếu bạn học bằng tiếng Séc ở các trường công thì miễn phí (Học phí cụ thể tại đây). Trong trường hợp tiếng bạn chưa đủ tốt có thể học dự bị tiếng ở các trường 1-2 kỳ, học phí khoảng 30-50,000kc/kỳ.

Bước 4 – So sánh các trường

Nghiên cứu các trường bằng cách lên website từng trường tìm hiểu về ngành học quan tâm, học phí, học bổng, giáo trình, điều kiện thi tuyển… Ghi lại vào một bảng Excel để dễ so sánh.

Đây là bảng Excel mình so sánh các trường khi nộp đơn xin học Thạc sĩ (tổng 30 lựa chọn)

Bước 5 – Nộp đơn xin vào học

Tìm 2-3 trường yêu thích để xin học cho chắc ăn. Tiến triển của quá trình duyệt đơn hãy ghi vào bảng Excel để tiện theo dõi.

Các trường ĐH nên tham khảo

Ở Séc trường công và tư đều có thể học bằng tiếng Séc hoặc tiếng Anh. Nhưng tiếng Anh bao giờ cũng mất tiền, trung bình 100,000 CZK/năm.

Trường công

ĐH tổng hợp UK: Univerzita Karlova (top 1 nước Séc)
ĐH tổng hợp MU: Masaryk University
Công nghệ-Thông Tin ČVUT: Ceské vysoké ucení technické v Praze (top 3)
Kinh Tế VŠE: Vysoká škola ekonomická v Praze (top 5)
Khoa học-Đời Sống ČZU: Ceska zemedelska univerzita v Praze (top 8)
Công nghệ: Tomas Bata University in Zlín

Đây đều là các trường công lâu năm, có uy tín và chất lượng ngành + giảng viên xuất sắc. Nếu học được bằng tiếng Séc thì còn miễn phí nữa. Các trường đông người Việt nhất là trường Kinh Tế VŠE, ČZU, UK, và ČVUT.

Trường tư (và ngành nổi bật)

Metropolitan University in Prague (International Relations*)
University of Finance and Administration VŠFS (Economics and Management*)
University of New York in Prague (Communication & Media*)
Anglo-American University (International Relations*)
Newton College (Global Business and Management*)
Prague College (Art & Design)
DAMU (Art, Movies & Theater)
University College of Business in Prague VSO (Tourism*)
Unicorn College (Software Development*)

Nếu các bạn có câu hỏi gì về du học cứ mạnh dạn bình luận ở dưới hoặc email mình chau.ng117@gmail.com. Khi mình có thời gian mình sẽ trả lời hihi. Mình không làm tư vấn du học hay visa nên nhiều cái mình cũng không biết, nhưng nếu mình giúp được, mình sẽ cố gắng hết sức!

Chúc các bạn học được ngành và trường như mong muốn!

Du học sinh về hay ở?

Posted on October 6, 2020 by Châu Praha

Từ trước khi sang Séc du học, thậm chí là khi gia đình mình còn chưa chắc có cho mình đi không, đã rất nhiều người lớn hỏi mình học xong có về nước không. Thậm chí còn hỏi sau này có đón bố mẹ sang không. Người Việt luôn lo xa như thế. Họ lo về những điều có thể xảy ra, đáng ra nên xảy ra, nhỡ hoặc lỡ xảy ra và bỏ qua hoàn toàn những điều đang xảy ra lúc bấy giờ. Hồi trước nghèo khổ thì mình hiểu vì sao các gia đình phải nhìn xa trông rộng, xem mấy đời nữa gia cảnh có khá lên nổi không. Nhưng bây giờ nhiều nhà có điều kiện vẫn sợ con mình làm rớt địa vị xã hội hay thế nào mà vẫn lo xa.

Hỏi “quan tâm” nhưng thật ra không quan tâm

Gần đây rất nhiều bạn bè hỏi định về Việt Nam hay ở lại Séc. Làm mình nhớ lại những năm mới sang, các cô dì chú bác rất hay hỏi “quan tâm” vậy. Như thể mình có thể kiểm soát 100% quyết định về hay ở, và như thể quyết định ấy là mãi mãi, chắc như đinh đóng cột và không bao giờ rút lại được nữa. Trước giờ mình cứ nghĩ chỉ người già mới hay hỏi ngu vậy. Hóa ra lũ bạn của mình cũng không khôn lắm.

Mình nghĩ về hay ở là một quyết định riêng tư của mỗi người. Một vấn đề rất nhạy cảm.

Thí dụ, mùa dịch này một loạt người quen của mình thất nghiệp, nghĩa là không được gia hạn visa, nghĩa là bai bai về nước. Họ có chọn về nước không? Không. Họ có phải về không? Có chứ, không nó gô cổ tống giam tội nhập cư bất hợp pháp à. Họ làm gì có lựa chọn?

Cũng có người gia cảnh khốn khó, vay mượn khắp nơi để tìm đường ra nước ngoài, bất chấp làm đủ ngành nghề, làm việc đến kiệt quệ để kiếm visa ở lại. Họ có chọn ở lại không? Không. Họ có phải ở lại không? Có chứ, không thì về quê cạp đất mà ăn à.

Bạn chẳng bao giờ biết được hết hoàn cảnh của một người để hiểu quyết định về hay ở của họ. Nhất là nhiều khi những quyết định ấy khiến họ cũng rất khổ tâm. Họ cũng đã phải dằn vặt, suy nghĩ rất nhiều. Đó là những quyết định khó khăn nhưng bạn hỏi như kiểu “cho vui” vì “quan tâm” vậy. Trong khi câu hỏi ngớ ngẩn của họ làm họ tự dưng suy nghĩ và phiền lòng, thì bạn lại tiếp tục bình phẩm.

Quan điểm thay đổi theo thời gian

Câu mình ghét nhất sau câu “cháu/em/chị/mày định ở lại đấy hay về Việt Nam?” là “tại sao không (insert cái còn lại vào đây)?” và kéo theo một lô một lốc các luận chứng, luận cứ để chứng minh quan điểm. Ủa sao chế hỏi tui xong chế tự đi trả lời hay vậy? Chương trình tâm sự đêm khuya hay gì? Muốn hỏi về quan điểm của người khác. Xong người ta vừa nói A. Thì lập tức “SAO MÀY KHÔNG CHỌN B??? B VỪA TỐT, VỪA CỰC TỐT, VỪA QUÁ TỐT, VỪA KHÔNG CÓ ĐIỂM XẤU. TẠI SAO KHÔNG CHỌN B???” Có nghe không đây hay là cái tôi to quá để ngậm mồm vào nào.

Hồi mới sang Séc, mình từng viết một bài “Không về Việt Nam” đăng lên blog xong share lên Facebook. Ôi giồi ôi, ông bà chú bác vào còm men như live stream bán hàng nhái. Ai cũng bảo mình quá gay gắt, còn trẻ và nông nổi các thứ. Đúng. Nhưng đấy, câu trả lời của tôi dành cho các vị đấy. Thực ra hồi đấy mình viết cũng là để gây chú ý là chính, chứ mình cũng không ghét Việt Nam đến thế. Mình đẻ ra ở đấy mà. Nhưng mình chán phải trả lời câu về hay ở quá, nên viết đại một bài chửi đổng như thế để mọi người bớt lời đi.

Hiện tại, mình lại càng cởi mở về chuyện về Việt Nam. Mình trước nay đều vừa yêu, vừa ghét Việt Nam (cụ thể hơn là Hà Nội tại mình sống mỗi ở đấy). Mình rất yêu đồ ăn Việt, yêu phố phường, yêu tiếng Việt (má không thấy tôi viết blog toàn tiếng Việt sao), yêu gia đình mình (họ hàng thì cần cân nhắc). Nên nếu quay về Hà Nội thì mình vẫn sẽ rất vui. Nhưng, mình cũng ghét kẹt xe, ghét trời nóng, ghét bụi đường, ghét còi xe, ghét người ta bình luận chuyện đời riêng tư của nhau như truyền hình thực tế hay gì. Nếu không về Việt Nam để tránh được mấy cái của nợ đấy thì mình cũng vui.

Thôi đừng nói chuyện xa xôi, xử lý mấy vấn đề trước mắt đi đã

Mình không lên kế hoạch 2-5-10 năm gì cho bản thân cả vì nó không thực tế (giơ ngón giữa với tất cả các đầu sách làm giàu). Chỉ lên kế hoạch 1 năm một, thí dụ kế hoạch hiện tại là cố học cho ngoan để tốt nghiệp đúng hạn và xin được việc.

Nói thật là sống ở đâu cũng được miễn là vui, khỏe, có ích (shout-out to chương trình vui-khỏe-có ích). Đây, mình quay lại vấn đề mình nêu ra ở đầu bài: Tập trung vào hiện tại, thay vì viễn tưởng tới tương lai, giả thuyết, mệnh đề if-then.

Nếu bạn làm hết sức, 200% tâm huyết với những gì bạn có trước mắt, đời sẽ đưa bạn đến từ cơ hội này đến cơ hội khác. Kể cả một số cơ hội hơi hãm l, mình thề nó sẽ dẫn bạn đến cơ hội tiếp theo, cái sau đỡ hl hơn cái trước một chút. Và thế là được rồi. Không cần phải lên kế hoạch 5 năm mua xe, 10 năm mua nhà, 15 năm lên làm giám đốc. Chính mấy cái sách làm giàu khuyên người ta như thế mới dẫn tới tỉ lệ tự sát vượt mức báo động ở mấy nước phát triển đấy. Vì người ta cứ ép nhau phải tham vọng, phải giàu có, phải thành đạt, phải lên ông nọ bà kia. Đến lúc không được thì thi nhau nhảy lầu. Thật ra ai mà chẳng chết. Nhưng ít ra, lúc sống vui vẻ thì lúc làm ma nó đỡ ức.

Ở rồi về, về rồi đi, đi rồi đến, sao phải rén?

Càng lớn, bạn sẽ càng thấy dịch chuyển đơn giản. Khi bạn có trình độ, có ngoại ngữ, có kinh nghiệm làm việc, có mối quan hệ ở khắp nơi trên thế giới thì việc dịch chuyển không còn khó. Bạn muốn đi, bạn sẽ tìm được đường đi. Bạn muốn về, bạn lại mò về. Không có gì và không có ai có thể ngăn bước chân của bạn. Bạn muốn đi ngắn hạn, dài hạn, đi gần, đi xa, đi một mình, đi gia đình, có rất nhiều cách, có rất nhiều cơ hội. Cơ hội sẽ đến. Khi cơ hội đến, bạn cứ mạnh dạn chọn. Chọn gì cũng đúng. Vì nó sẽ đưa bạn đến lựa chọn tiếp theo. Và cứ thế, ta sống một đời can đảm, tự tin, không nuối tiếc (và mặc kệ bọn haters).

Cô đơn khi du học

Posted on November 4, 2018 by Châu Praha

Lindsay bảo nó không thể hình dung một bữa cơm gia đình là như thế nào. Nó kể:

– Mẹ tao làm việc ở 3 nơi liền nên chẳng có thời gian nấu nướng gì sất. Đến bữa bả mua bọn tao một món đồ ăn nhanh gì đó, như là pizza hoặc KFC. Ai về lúc nào thì ăn lúc đấy chứ không ăn cùng nhau. Sau này bố mẹ tao li dị thì ai tự mua đồ ăn của người nấy.

Bản thân gia đình Petr, số bữa cơm gia đình một năm chỉ đếm trên đầu ngón tay. Mỗi bữa đoàn tụ mọi người đều trở nên ngại ngùng và chả có chuyện gì để nói.

Bữa cơm gia đình

Nhà mình thì giống như bao gia đình Việt khác, nấu cùng nhau, ăn cùng nhau, dọn cùng nhau. Và bữa ăn lý tưởng sẽ đợi tất cả mọi người về đầy đủ, mời nhau, bật Thời sự xem và vừa ăn vừa bàn luận tin tức.

Mà tiếng Việt rất hay ở chỗ. Cái gì liên quan đến ăn là có chữ “cơm”. Bữa cơm, nấu cơm, ăn cơm, dọn cơm. Những hoạt động không liên quan đến “cơm” nhưng có thể liên hệ tới ăn thì cũng có chữ cơm, “Cơm muối!” (nói khi ai đó hắt hơi, ý là hít phải muối lúc ăn cơm), cúng cơm (ý là lúc ai đó mất thì thắp hương cúng đồ ăn). Rồi cái gì cũng ăn: ăn ở, ăn mặc, ăn nói, ăn học, làm ăn, ăn nằm,. . .

Nói vậy là để thấy, đối với người Việt nói chung, và mình nói riêng, bữa ăn là rất quan trọng.

Việt Kiều Séc

Hôm mình đi tổ chức sự kiện với hội “trẻ chuối” Việt kiều Séc ở Brno, cả lũ gọi cơm Việt theo đúng kiểu Việt, tức là có bát cơm, bát canh, đĩa xào, đĩa cá, đĩa thịt. Mọi người xới cơm, chan canh, gắp cho nhau ăn. Mình mừng rớm nước mắt, bảo:

– Em lâu lắm rồi chưa có một bữa cơm thế này.

– Ơ, em không nấu cơm à?

– Không, ý em là bữa ăn có nhiều người rồi cùng chia sẻ đồ ăn chứ không gọi theo suất ấy.

– Bố mẹ em không ở Praha à?

– Không, bố mẹ em ở Việt Nam chứ. Vẫn ở Hà Nội mà. Em chỉ có một mình ở đây thôi.

. . .

– Châu bao giờ về Việt Nam?

– Em tầm 2 năm về một lần ạ.

– Không bao giờ về hẳn ấy chứ?

– À em không biết. . .

– Không muốn về đúng không?

– Em thấy đâu cũng được ạ. . .

– Chẳng ai sang đây rồi mà lại muốn về cả!

. . .

Thật ra khi người Việt hỏi mình muốn đi hay về, câu hỏi thực sự của họ là, “Mày muốn một cuộc sống tốt hơn, hay mày muốn về với gia đình?”

Mình thì chỉ muốn hạnh phúc thôi.

Khi “nhà” không phải “tổ ấm”

Cộng đồng Việt rất đông đảo và gắn bó. Phần lớn đều rất tốt, cởi mở và còn duy trì nhiều truyền thống văn hoá, nếp sống Việt Nam. Nhưng dù có thể đi chơi, làm việc với họ ban ngày thì khi tối đến, khi họ trở về với tổ ấm của riêng, với bữa cơm gia đình của họ, thì mình lại lóc cóc đi về ký túc xá. Rảnh thì nấu. Lười thì ăn đồ thừa. Mà mệt quá thì mua bừa món gì trên phố mà chén.

Mình thèm khát có một cái tổ ấm, một cái nơi để trở về, một cái bữa cơm đoàn tụ như một cái kết có hậu của một ngày dài mệt. Ngày làm việc của mình bây giờ nối tiếp nhau không ngừng nghỉ, không nhấn nhá, cứ thướt thườn thượt, hết việc lại học, hết học lại việc.

Sống ảo x Chết thật

Thỉnh thoảng, mình nghĩ đến chuyện tự tử.

Mình nhìn thấy cái metro chạy rầm rầm đến rồi nghĩ, bây giờ chỉ cần nhảy ào ra một cái là nát bét. Rồi lại nghĩ người ta sẽ phải dọn xác mình đi, rồi bao nhiêu người bị dính thịt và máu của mình lên quần áo. Mắt của mình rơi ra, kẹt ở dưới đường ray tàu nên người ta phải dừng hệ thống tàu ngầm toàn thành phố.

Đó chỉ là suy nghĩ thoáng qua thôi.

Những lúc đó mình tự hỏi mình sống vì ai, vì cái gì mà tại sao đến cuối ngày mình vẫn đơn độc. Nếu có tan biến đi thì người ta có biết không vì mình cũng sẽ chỉ là một cái thông báo trên ứng dụng Facebook của họ. Hay là nếu mình có thể schedule bản thân post mỗi ngày trên các trang mạng xã hội thì có bốc hơi cũng không ai để ý vì “mình ảo” thì vẫn sống khoẻ nè.

Mình dành ra hàng chục tiếng đồng hồ mỗi ngày làm việc trên Facebook, xây dựng thương hiệu công ty và hình ảnh cá nhân. Để làm gì? Để có mấy trăm bạn trên đấy mà đến lúc ăn tối lại húp mì một mình à?

Những người mình yêu thương nhất thì lại ở tận đẩu tận đâu. Bố mẹ ở Việt Nam. Người yêu ở Hàn Quốc. Bạn bè thân cấp 3 ở Mỹ.

Cô đơn khi du học

Dĩ nhiên là suy nghĩ mới quyết định ai đó cô đơn hay không cô đơn. Mẹ mình vẫn cứ nói là, bản thân mẹ sống ở Việt Nam ngần nấy năm vẫn nhiều khi cảm thấy lạc lõng vì không hợp lối sống. Nghĩa là sự cô đơn không phụ thuộc vào cái địa điểm nơi mình sinh sống.

Căn bản mình nói về bữa cơm gia đình và sự cô đơn vì mình đang yêu xa. Nó giống như có một người tình ảo. Ngoài ra mình cũng có một sự nghiệp ảo (vì mình làm việc trên mạng mà), lối sống ảo, gia đình ảo, hình ảnh ảo, nói chung là 99% cuộc đời mình đều không thật.

Chỉ có bữa tối một mình là thật. Cô đơn là thật.

Hôm nay chủ nhật mà vẫn phải đi họp. Anh sếp không ra khỏi nhà được vì phải ở nhà chặt gà. Anh video call. Mình thấy cả nhà lục đục nấu cơm, người nấu phở, người thái hành, mà lòng nôn nao nhớ nhà. Không hẳn là nhớ cái nhà. Mà nhớ cái gia đình mình cách đây 5 6 năm, trước khi bà nội qua đời, trước khi con Leo mất, trước khi chị Mi cưới chồng đẻ con, trước khi mình đi du học. Lúc đó căn nhà 37A ngõ 84 phố Ngọc Khánh rất đông người.

Nhưng nói đi cũng phải nói lại, những năm tháng đó cũng không hoàn hảo. Gia đình bất hoà nhiều, mẹ hay phải đi xa, bố hay về muộn say xỉn, và bữa cơm cũng không phải người trong nhà nấu mà là cô giúp việc của bà.

Chắc là mình chỉ nhớ cái lý tưởng gia đình thôi. Hoặc là bất cứ cái gì không phải một mình. Mình cũng chẳng biết mình muốn gì. Mình muốn tự do, rồi lại muốn chỗ dựa, muốn độc lập, rồi lại muốn gia đình.