Năm 2015, sau khi tốt nghiệp cấp 3 trường Hà Nội-Amsterdam, mình sang Séc du học. Mọi thứ đều tự túc chuẩn bị, không qua trung tâm, dịch vụ nào (trừ bước đặt phỏng vấn xin visa với ĐSQ với lý do bất khả kháng). Nhờ vậy mà chọn được trường như ý và tiết kiệm tiền. Qua quá trình tìm trường, mình cũng hiểu hơn về CH Séc, khi sang đây đỡ bỡ ngỡ hơn.

Câu hỏi “Muốn du học Séc thì phải bắt đầu từ đâu?” mình gặp rất nhiều. Câu trả lời rất đơn giản: Các bạn hãy bắt đầu với việc chọn ngành và trường nhé!

1. Tại sao bạn LỰA CHỌN du học Cộng hòa Séc?

Vì sao bạn muốn đi Séc chứ không phải các nước khác? Ở bảng dưới đây mình tóm tắt những điểm cộng và điểm trừ của du học Séc. Các bạn có thể tham khảo và cân nhắc cho tương lai của chính mình nhé.

Ưu điểm (Nên du học Séc)	Điểm trừ (Nên cân nhắc)
Chi phí học tập và ăn ở rẻ so với mặt bằng chung ở Châu Âu. Đọc thêm về chi phí du học Séc.	Xin visa rất khó. Thường cần thuê trung tâm / dịch vụ thì mới chắc chắn có lịch phỏng vấn với ĐSQ và khả năng cao đậu visa để sang đây du học
Xin việc để ở lại khá dễ kể cả không biết tiếng Séc, chỉ cần tiếng Anh tốt và có bằng Đại học. Dù là việc chân tay hay văn phòng đều xin được. Đọc thêm ở blog này.	Tiếng Séc rất khó. Thường mất 1-2 năm để nói được cơ bản. Mình có chia sẻ một số mẹo học tiếng Séc ở blog này.
Điều kiện xin vĩnh trú (permanent residence) khá dễ, chỉ cần ở Séc 5 năm và nói cơ bản tiếng Séc là được. Đọc thêm ở blog này.	Chất lượng giáo dục không cao bằng các nước Tây Âu (Đức, Pháp, Bỉ, Anh,v.v.), Mỹ, hay Bắc Âu (Đan Mạch, Thụy Điển, Phần Lan, Hà Lan, v.v.).
Cộng đồng người Việt đông đúc (chợ Sapa) nên có nhiều dịch vụ bằng tiếng Việt và nhiều đồ ăn Việt ở khắp thành phố Praha.	Người ta ít nói tiếng Anh ở các cơ quan hành chính, nhà nước, bệnh viện, nha khoa, đồn cảnh sát, ngân hàng, v.v. Nhìn chung tiếng Anh của người Séc không tốt, ngại nói, và phát âm khó nghe. Thế hệ trẻ nói OK hơn, nhưng U40+ thì hiếm nói tiếng Anh.

Bạn có thực sự CẦN PHẢI đi du học không?

Các bạn phải một lý do du học Séc vững vàng. Một là để bản thân có động lực cố gắng vượt qua khó khăn trong quãng đời du học sinh. Vì du học, xa nhà, sống một mình ở nơi đất khách quê người, không dễ. Thật sự sẽ có những lúc bạn sẽ rất nản chí và muốn bỏ cuộc về nhà.

Có lý do du học vững vàng cũng là để khi bạn phỏng vấn xin visa, người ta hỏi, tại sao bạn du học Séc, bạn trả lời trôi chảy để đậu visa. Bạn có thể tham khảo một số lý do mình chọn Séc để du học:

• Để tiếp thu nền giáo dục Châu âu chất lượng cao
• Để giao lưu với các văn hóa, con người, tư tưởng mới lạ
• Để có bằng cấp giá trị, được Châu âu, quốc tế công nhận
• Để học thêm ngôn ngữ mới
• Để sau này xây dựng được cuộc sống và sự nghiệp như ý muốn

Bạn có sẵn sàng CHỦ ĐỘNG tìm tòi, nghiên cứu về du học Séc không cần bố mẹ không?

Mình thấy nhiều bạn du học Séc bất đắc dĩ vì người nhà bảo/ép sang. Sau này không hài lòng với cuộc sống ở bển thì buồn rầu, bực tức và đòi về.

Mình không trách vì nhiều bạn sang đây lúc trẻ tuổi nên không có quyền quyết định. Nhưng nếu bố mẹ cho bạn lựa chọn du học hay không, làm ơn hãy nghiên cứu kỹ.

Hãy tìm hiểu về đất nước CH Séc, tiếng Séc, cuộc sống người Việt ở đây, ngành và trường mà bạn sẽ học. Bởi vì đây sẽ là nơi bạn gắn bó vài năm trời, thậm chí lâu hơn, thậm chí trở thành ngôi nhà thứ hai, nên bạn phải hiểu nó. Đừng “buông xuôi” mặc kệ cho dòng đời đưa đẩy, để rồi hối tiếc về quyết định của mình.

2. Bạn thích gì & giỏi gì?

Sau đây là ví dụ một số khả năng tốt, dễ xin được việc. Bạn không cần phải đáp ứng đủ tất cả các tố chất này và cũng không nên. Không nên giỏi nhàng nhàng tất cả mọi thứ mà không thực sự giỏi ở mảng nào cụ thể. Vậy nên, tốt nhất là tập trung phát triển 1 vài điểm mạnh.

• Giỏi toán, thích làm việc với con số
• Biết nhiều ngoại ngữ
• Có đầu óc tổ chức
• Biết và thích lập trình
• Thiết kế đồ họa
• Giao tiếp tốt

3. Ngành gì dễ xin việc ở Séc?

Đây là ví dụ một vài ngành nghề ở Séc luôn luôn tuyển người và khá open với người nước ngoài. Phần lớn chỉ cần tiếng Anh là có thể đi làm rồi. Không cần tiếng Séc. Nhưng dĩ nhiên là nếu bạn còn biết cả tiếng Séc thì cơ hội việc làm dành cho bạn sẽ tăng gấp bội. Giỏi cả tiếng Anh, tiếng Séc, và thêm một ngoại ngữ Châu Âu nữa như Đức, Pháp, Italia, Tây Ban Nha thì sự nghiệp của bạn sẽ rất rộng mở và linh hoạt.

• Finance
• Procurement
• Accounting
• Statistics
• Software development
• Programming
• Project management

Nếu, sau khi đắn đo đủ đường, bạn vẫn chưa biết chọn ngành nào thì có thể lựa một ngành chung chung, thí dụ như kinh tế, quản lý, kinh doanh. Những ngành này cho bạn tiếp xúc với nhiều lĩnh vực nhỏ hơn ví dụ như kiểm toán, thống kê, marketing, nhân sự, v.v. Từ đó, bạn có thể đánh giá mình hợp hoặc thích chuyên môn cụ thể gì để tập trung hơn. Có thể chuyển ngành cũng không sao vì ta còn trẻ mà. Mình biết nhiều bạn chuyển 2-3 ngành để tìm đúng con đường.

Bạn sẽ học bằng tiếng Anh hay tiếng Séc?

Ngôn ngữ học tập sẽ quyết định học phí của bạn.

Nếu bạn học bằng tiếng Anh thì sẽ mất phí

• Học bằng tiếng Anh ở trường công: 15,000-100,000 CZK / năm
• Học bằng tiếng Anh ở trường tư: 100-300,000 CZK / năm

Nếu bạn học bằng tiếng Séc thì mất phí học dự bị

Nếu bạn học bằng tiếng Séc ở các trường công thì miễn phí (Học phí cụ thể tại đây). Trong trường hợp tiếng bạn chưa đủ tốt có thể học dự bị tiếng Séc/ Anh ở các trường 1-2 kỳ, học phí khoảng 30-50,000kc/kỳ.

Bước 4 – So sánh các trường

• Google bằng tiếng Anh hoặc tiếng Séc: viết ngành và thành phố mình muốn học vd: Economics Prague
• Tìm đọc programs, tuition fee, admission requirements 
• Email phòng tuyển sinh của từng trường (admissions office) về các thủ tục nộp hồ sơ, thi đầu vào, chương trình học, học bổng
• Ghi lại vào một bảng Excel để dễ so sánh.

Bước 5 – Nộp đơn xin vào học

Để tìm hiểu các thông tin về đăng ký tuyển sinh và đề thi thử, bạn hãy google bằng cách gõ 

• Tiếng Séc: Google “tên trường mình quan tâm + Bakalářské studium Přijímací řízení” (tuyển sinh đại học trường X) ví dụ “ČZU Bakalářské studium Přijímací řízení”
• Tiếng Anh: Google “tên trường mình quan tâm + Bachelor’s study admission” (tuyển sinh đại học trường X) ví dụ “ČZU Bachelor’s study admission”

Trên các trang web này sẽ ghi rõ điều kiện tuyển sinh, link đăng ký và deadline (hạn cuối) đăng ký, và ở cuối thường có kontaktni email của các nhân viên tuyển sinh của trường. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi gì về cách thức tuyển sinh và đề thi thử rồi tham quan trường, hãy chủ động email hỏi những nhân viên này nhé. Viết email bằng tiếng Anh hoặc Séc. Họ thường trả lời trong vòng 1 tuần, nên bạn hãy cố gắng gộp nhiều câu hỏi vào 1 email để tiết kiệm thời gian.

Hãy google tương tự với các trường ĐH khác, đọc cách đăng ký và tự tìm link đăng ký nhé.

Một số từ khóa tên biết:

• Uchazeč – sinh viên xin học
• Bakalářské studium – học đại học bậc cử nhân
• Přijímací řízení – tuyển sinhDny otevřených dveří – ngày mở cửa tham quan trường miễn phí ví dụ ngày 26-27/1 ở trường VSCHT: https://studuj.vscht.cz/dod/Nejčastěji kladené otázky: Các câu hỏi thường gặp
• Podmínky přijetí k bakalářskému studiu: Điều kiện tuyển sinh bậc cử nhân
• Podání přihlášky: Nộp hồ sơ đăng ký
• Přijímací zkoušky: Thi đầu vào
• Kontaktní e-mail: Email liên hệ
• Studijní programy: Chương trình học

Tìm 2-3 trường yêu thích để xin học cho chắc ăn. Tiến triển của quá trình duyệt đơn hãy ghi vào bảng Excel để tiện theo dõi.

Các trường ĐH nên tham khảo

Ở Séc trường công và tư đều có thể học bằng tiếng Séc hoặc tiếng Anh. Nhưng tiếng Anh bao giờ cũng mất tiền, trung bình 100,000 CZK/năm.

Trường công

1. ĐH tổng hợp UK: Univerzita Karlova  (top 1 nước Séc)
2. ĐH tổng hợp MU: Masaryk University
3. Công nghệ-Thông Tin ČVUT: Ceské vysoké ucení technické v Praze (top 3)
4. Kinh Tế VŠE: Vysoká škola ekonomická v Praze (top 5)
5. Khoa học-Đời Sống ČZU: Ceska zemedelska univerzita v Praze (top 8)
6. Công nghệ: Tomas Bata University in Zlín

Đây đều là các trường công lâu năm, có uy tín và chất lượng ngành + giảng viên xuất sắc. Nếu học được bằng tiếng Séc thì còn miễn phí nữa. Các trường đông người Việt nhất là trường Kinh Tế VŠE, ČZU, UK, và ČVUT.

Trường tư (và ngành nổi bật)

1. Metropolitan University in Prague (International Relations*)
2. University of Finance and Administration VŠFS (Economics and Management*)
3. University of New York in Prague (Communication & Media*)
4. Anglo-American University (International Relations*)
5. Newton College (Global Business and Management*)
6. Prague College (Art & Design)
7. DAMU (Art, Movies & Theater)
8. University College of Business in Prague VSO (Tourism*)
9. Unicorn College (Software Development*)

Nếu các bạn có câu hỏi gì về du học cứ mạnh dạn bình luận ở dưới hoặc email mình chau.ng117@gmail.com. Khi mình có thời gian mình sẽ trả lời hihi. Mình không làm tư vấn du học hay visa nên nhiều cái mình cũng không biết, nhưng nếu mình giúp được, mình sẽ cố gắng hết sức!

Chúc các bạn học được ngành và trường như mong muốn!